Wetenschapsforum

Wat zegt mij dan dat het de magnetische noordpool is en niet de magnetische zuidpool?

De magnetische zuidpool ligt bij de geografische noordpool en de magnetische noorpool ligt bij de geografische zuidpool.
Die verwisseling komt door de naamgeving. De punt van de kompasnaald die naar het noorden wijst werd de magnetische noordpool genoemd. Derhalve ligt de magnetische zuidpool van de aarde in het noorden.

Als je het ziet als een soort grote staafmagneet die midden door de aarde loopt zit inderdaad de zuidpool van die magneet nabij de noordpool op de kaart (en vice versa).

Overigens is het wel van belang dat de positie van de magnetische noordpool* variabel is, en in de afgelopen pakweg 200 jaar is verschoven van ergens rond de 70e naar de 85e graad. Ook schuift de pool westwaards waardoor deze inmiddels niet meer in noord-canada ligt (waar ie tot ca 2000 wel lag) maar inmiddels in noord rusland is aangekomen. Bij de zuidpool heb je iets soortgelijks, maar de noord en zuidpool liggen -niet- exact aan elkaars overkant.

De as waarom de aarde draait voorziet in de noord en zuidpool op moderne kaarten, waardoor de richting van een magnetisch kompas steeds verder gaat afwijken naarmate je dichter bij de polen komt. Als je op de cartografische noordpool staat zal je kompas een noord aanwijzen dat een eind weg is van waar je staat.

* pool in de zin van daar waar kompasnaalden recht naar beneden wijzen, niet het gemiddelde veld.

De magnetische zuidpool ligt bij de geografische noordpool.

Of beter nog, de natuurkundig magnetische zuidpool ligt bij de geo-magnetische noordpool en die lig nabij de geografische noorpool. Anders blijft die spraakverwaring. In de navigatie spreek je immers nog steeds van de richting magnetisch noord als je het hebt over richting 360 op het kompas.

Ofwel, in de navigatie geldt gewoon: magnetisch noord is ware noord +/- declinatie.

Worden er uberhaupt nog magnetische kompassen gebruikt voor professionele navigatie?

In een schip of vliegtuig zal ongetwijfeld een magnetisch kompas beschikbar zijn als backup, maar is inmiddels navigatie op gyroscopen (inertial) of waar mogelijk gps niet veel betrouwbaarder?

Zelfs in consumer dingen als smartphones wordt de bewegingsrichting aangegeven op basis van gps zolang je enige snelheid hebt (lopen is genoeg), en de magnetische sensoren pas gebruikt als je nagenoeg stil staat om grofweg de orientatie van het apparaat te bepalen.

Dat maakt niet uit. Ook bij navigatie met hulpmiddelen anders dan het magnetisch compas wordt nog wel op magnetische richtingen genavigeerd.

Vraagt een luchtverkeersleider de vlieger een koers 030 te vliegen dan bedoelt hij een magnetische koers.

In een van de drie LOTR films zegt een boom dat naar het zuiden gaan altijd aanvoelt alsof je naar beneden gaat. Zou de geschiedenis echter zo verlopen zijn dat de globes de zuidpool boven hadden geplaatst (boven is gerelateerd aan de richting van de zwaartekracht, aangezien met boven in de tegengestelde richting van de gravitatie bedoeld wordt en met beneden dezelfde richting van de zwaartekracht) dan zou naar het zuiden gaan aangevoeld hebben als naar boven gaan.

Het is fictie om een reden, denk ik

Het verschil tussen een noord- en zuidpool in een magneet, is dat de ´veldlijnen´ aan de zuidpool kant van de magneet binnenkomen en bij de noordpoolkant de magneet juist weer verlaten.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Magneet
 
De richting waarin de veldlijnen zich bewegen is dus bepalend voor de benaming van zuid, dan wel noordpool.
 
Overigens is het interessant om te vermelden dat wij mensen opgebouwd zijn uit cellen die ook allen gezien kunnen worden als kleine magneetjes met een noord- en zuidpool. De structuur van alles wat leeft wordt bepaald aan de hand van magnetisme en daarbij wordt verondersteld dat al het aards leven zich hierin afsteld op het magnetische veld van de planeet aarde waarop het woonachtig is. 
http://www.wijwordenwakker.org/content.asp?m=m5&s=m108&ss=p603&l=nl
 
Het is onbekend wat de precieze gevolgen voor de mens zijn van het verkeerd benoemen van de polen. Immers: De zuidpool is in werkelijkheid een noordpool en andersom. Los van of de zuidpool onder of boven weergegeven hoort te worden in een projectie. De ware vraag voor de mens die er toe doet is: ¨In hoeverre beïnvloed onze menselijke perceptie van wat Noord en Zuid is (m.b.t. de planeet Aarde) ons interne kompas wat wij allen ingebouwd hebben gekregen van de natuur¨?
 
 

MarkieR schreef: Het verschil tussen een noord- en zuidpool in een magneet, is dat de ´veldlijnen´ aan de zuidpool kant van de magneet binnenkomen en bij de noordpoolkant de magneet juist weer verlaten.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Magneet
 
De richting waarin de veldlijnen zich bewegen is dus bepalend voor de benaming van zuid, dan wel noordpool.
 

Dat is allemaal slechts een kwestie van afspraak, zoals ook die veldlijnen slechts een wiskundig bedenksel zijn, om ons zo'n magnetisch "veld" te kunnen voorstellen en ermee te kunnen rekenen. 
 
Gebruik van het kompas, en dus gebruik van magnetisme voor navigatie, is nog maar een duizend jaar oud:
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_compass
terwijl de namen van de (wind)richtingen duizenden jaren ouder zijn. 
Beschrijvingen van pogingen tot verklaringen voor het verschijnsel geomagnetisme zijn nog maar een paar honderd jaar oud. Dat we een noordpool een noordpool noemen omdat de veldlijnen daar uit de magneet komen is dus de verklaring omgekeerd. 

Die benaming is inderdaad gevolg van bestaande namen voor windrichtingen. Stel dat het aardmagnetisch veld een kwartslag gedraaid zou zijn, dan hadden wel wellicht west- en oostpolen bij mageneten. Nu is er wel een goede reden dat het aardmagnetisch veld grofweg door de rotatie-as van de aarde loopt, maar dat was bij de ontwikkeling van het kompas nog compleet onbekend.