gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Moderator: physicalattraction

Reageer
Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.897

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

OOOVincentOOO schreef: wo 22 jun 2022, 20:49 Hier de documentaire vanaf 1964 seconden. Echter de documentaire is zinvol en mooi in zijn totaliteit.
Die heb ik wel eens eerder gezien, dacht ik. Leuk.

Maar hij maakt inderdaad de fout over de zwaartekrachtsversnelling te beginnen. Van belang is de potentiaal. En precies die is gelijk voor alle punten met gelijk gemiddelde zeespiegelhoogte (wind-, getijden- en stromingseffecten even buiten beschouwing gelaten).

Gebruikersavatar
Berichten: 1.605

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Heeft dat ook te maken met de massa verdeling (en dien tengevolge zwaartekracht) van de afgeplatte bol? Is dat wat jij potentiaal noemt?

EDIT:
Beantwoord do WVNL
Laatst gewijzigd door OOOVincentOOO op wo 22 jun 2022, 21:28, 2 keer totaal gewijzigd.

Gebruikersavatar
Berichten: 2.268

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

1. Op evenaar is r tot centrum van de aarde groter -> effect op gravitationele potentiaal -> gravitationeel effect op tijdsdilatatie is minder
2. Op evenaar is r tot centrum van de aarde groter -> hogere snelheid -> snelheidseffect op tijdsdilatatie is groter

Waarom compenseert 1 en 2 mekaar exact? Is dat toevallig?

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.897

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Zeeniveau is (onder genoemde condities) een equipotentiaalvlak. Anders zou water met hogere potentiele energie naar plaatsen met lagere potentiele energie stromen.

Gelijke potentiaal betekent gelijke tijddilatatie.

Gebruikersavatar
Berichten: 2.268

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Het kadert wel mooi in de quote van Kip Thorne.

“Everything likes to live where it will age the most slowly, and gravity pulls it there.”

Uit de vorm van de aarde en haar massa ben je dan in principe in staat om de rotatiesnelheid van de aarde te berekenen, wetende dat de aarde voor een groot deel met water is bedekt.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.897

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

wnvl1 schreef: wo 22 jun 2022, 21:45 Het kadert wel mooi in de quote van Kip Thorne.

“Everything likes to live where it will age the most slowly, and gravity pulls it there.”
Maakt mij niets uit. In mijn eigen tijd leef ik altijd even lang ;)
wnvl1 schreef: wo 22 jun 2022, 21:45 Uit de vorm van de aarde en haar massa ben je dan in principe in staat om de rotatiesnelheid van de aarde te berekenen, wetende dat de aarde voor een groot deel met water is bedekt.
Dat zou moeten kunnen. En waarschijnlijk mooi uitkomen - afgezien van ongelijke massaverdelingen waar Vincent het al over had.

Gebruikersavatar
Berichten: 1.605

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Mooie uitleg, dankjewel.

@wnvl1,
Typisch dat jij de Kip Thorne quote vind die ik aan het zoeken was! Ik vond het niet zo snel.

Wat mij verbaasd is dat bijvoorbeeld het planeetstelsel een platte schijf is net zoals velen sterrenstelsels (niet alle).
Echter sterren, planeten en ook zwarte gaten (volgens mij?) zijn allen bolvormig.

Dit heeft schijnbaar te maken het behoud van "angular momentum". Ik weet de Ned. Bel. term niet. Zie quote: astronomy stackexchange.

Hopelijk blijf ik on topic, het zijn alle soorten centrifuges zou ik zeggen (schijven/bollen).
astronomy.stackexchange.com schreef:The basic answer to your question is Conservation of Angular Momentum. Astronomers have been interested in this question for a long time and are still writing papers on the subject. Even if you assume that at the time of the big bang there was no net angular momentum in the universe, one would expect that there were local fluctuations.
Bron: astronomy.stackexchange.com

Erg ingewikkelde materie, al helemaal voor mij! Heeft het behoud van angular momentum ook zijn origine of effect op relativiteit?

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.897

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

OOOVincentOOO schreef: wo 22 jun 2022, 21:57 Dit heeft schijnbaar te maken het behoud van "angular momentum". Ik weet de Ned. Bel. term niet. Zie quote: astronomy stackexchange.
De Nederlandse term is "impulsmoment".
OOOVincentOOO schreef: wo 22 jun 2022, 21:57 Wat mij verbaasd is dat bijvoorbeeld het planeetstelsel een platte schijf is net zoals velen sterrenstelsels (niet alle).
Echter sterren, planeten en ook zwarte gaten (volgens mij?) zijn allen bolvormig.
Neem een "wolk" van deeltjes zonder netto impulsmoment. Ze vallen naar elkaar en botsen. uiteindelijk komen ze in een punt (bol) samen.
Neem een "wolk" van deeltjes met een netto impulsmoment. De deeltjes zullen botsen en impuls uitwisselen.
In de richting loodrecht op de netto draaiingsrichting middelt dat uit tot een snelheid van ongeveer nul. Ze verzamelen zich in een vlak. In de richting van het draaivlak (parallel eraan) moet het impulsmoment behouden blijven dus blijven ze draaien rond het gezamenlijke zwaartepunt.

Gebruikersavatar
Berichten: 2.268

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Op zich hoeven ze zich dan nog niet in een schijfvorm te gaan plaatsen. Impuls kan ook behouden blijven door te gaan roteren in bolvorm. Maar het is blijkbaar een complexe materie waarbij veel zaken. Dingen die ik las op jouw link waren

'It's all about whether the gas (or whatever other dynamical object) can cool effectively while collapsing.'

'Through shocks, if gas is present the system can radiate away some of its energy so that this ratio becomes larger. A high ratio will typically correspond to a disc-like system.'

'So the gas will try to fall into a low energy configuration that can maintain angular momentum. The shape that achieves this is a disc.'

Ook zwarte materie speelt een rol.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.897

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

wnvl1 schreef: wo 22 jun 2022, 22:31 Ook zwarte materie speelt een rol.
Op de schaal van een zonnestelsel, vrijwel zeker niet. Maar met alle onzekerheid over donkere materie durf ik daar geen absolute uitspraken over te doen.

Gebruikersavatar
Berichten: 1.605

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Xilvo schreef: wo 22 jun 2022, 22:15 Neem een "wolk" van deeltjes zonder netto impulsmoment. Ze vallen naar elkaar en botsen. uiteindelijk komen ze in een punt (bol) samen.
Neem een "wolk" van deeltjes met een netto impulsmoment. De deeltjes zullen botsen en impuls uitwisselen.
Dankjewel, de uitleg helpt mij te visualiseren. Het is moeilijk iets abstract voor stellen.

Heb zojuist intuïtie proberen te creëren. Ik kan mij twee deeltjes voorstellen met een bepaalde snelheid in verschillende richting. Indien er een aantrekkende kracht is kan ik mij voorstellen dat beide dan gaan roteren om elkaar.

Mijn mening/begrip:
Ook een gaswolk met een niet symmetrische verdichting (laat het massa zijn). Dan krijg je ook dat impuls(moment) in een richting. Dan kan ik mij ook uiteindelijk schijf voorstellen. Indien de aantrekkende kracht overhand wederom een bolvorm.

Het vreemde is dat bijvoorbeeld het drie massa system niet stabiel is, in 3D hoe ik begrijp. Dan zou ik een bolvorm verwachten 3 body problem. Dit volgens mij soortgelijk aan Navier-Stokes vergelijking met laminaire en turbulente flows (waar ook wiskundige problemen optreden) met een dimensie minder.

Ben benieuwd of ik in mijn leven de ontbrekende link gevonden word. Tussen 2D-3D klein en groot, chaos en structuur.

Sorry voor het afdwalen. Zal verder niet storen in de topic tijd dilatie bij circulaire beweging.

Berichten: 3.860

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Xilvo schreef: wo 22 jun 2022, 21:39 Zeeniveau is (onder genoemde condities) een equipotentiaalvlak. Anders zou water met hogere potentiele energie naar plaatsen met lagere potentiele energie stromen.

Gelijke potentiaal betekent gelijke tijddilatatie.
dat is wel een leuke. in een centrifuge gaat het water naar buiten en wil zover mogelijk weg. in een zwaartekrachtsveld wil et water juist zo dicht mogelijk naar de massa toe. Betekent dat dan dat de tijd niet langzamer, maar sneller gaat lopen in een centrifuge?

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.897

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

OOOVincentOOO schreef: wo 22 jun 2022, 23:23 Ook een gaswolk met een niet symmetrische verdichting (laat het massa zijn). Dan krijg je ook dat impuls(moment) in een richting.
Voor de zekerheid: je krijgt geen impulsmoment, het is er of niet, het blijft behouden (zolang er geen interactie met iets erbuiten is).

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.897

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

HansH schreef: do 23 jun 2022, 09:23 Betekent dat dan dat de tijd niet langzamer, maar sneller gaat lopen in een centrifuge?
Sneller vergeleken met welke tijd? De tijd loopt sneller/langzamer is betekenisloos.

Gebruikersavatar
Berichten: 1.605

Re: gaat in een centrifuge de tijd langzamer?

Xilvo schreef: do 23 jun 2022, 10:22 Voor de zekerheid: je krijgt geen impulsmoment, het is er of niet, het blijft behouden (zolang er geen interactie met iets erbuiten is).
Dat had ik niet goed begrepen. Stond ook op space exchange.

Eens rustig verder studeren. Blijft een moeiljk begrip voor mij.

Reageer