Wetenschapsforum

Van stationsklokken weet ik dat ze door een moederklok gesynchroniseerd worden, zo nauwkeurig dat de minutenwijzers van alle klokken tegelijk verspringen. Deze automatische synchronisatie is beter en goedkoper dan personeel dat alle klokken in de gaten houdt en bijregelt.

Ik dacht dat dat ook voor straatklokken van Amsterdam gold, maar de voorkant van de klok van onderstaande foto loopt precies 5 minuten voor op de wijzerplaat aan de achterkant. De achterkant geeft precies de goede tijd aan. De minutenwijzers van voor- en achterkant verspringen wel tegelijk, dus er is toch een soort van synchronisatie gaande. Zelfs bij omschakelen tussen zomer- en wintertijd blijft de afwijking voortbestaan. De afwijking bestaat al minstens een jaar.

Ik snap niet waarom de fabrikant van een dergelijke industriele klok, die bovenal betrouwbaar moet zijn en geen kuren moet vertonen, hem zodanig ontworpen heeft dat de voor- en achterkant een verschillende tijd kunnen aanwijzen. In welke situatie zou de fabrikant dat nuttig vinden?

Foute klok op het Frederiksplein

Kan het niet zijn dat de klok prima werkt, dat er maar één mechanisme is voor de wijzers aan beide kanten (meer is verspilling) maar dat de wijzer aan één kant gewoon iets verdraaid op z'n as zit?

Grappig, ook op Google streetview is het te zien (ik neem aan dat de camera-auto geen 5 minuten nodig had om de klok te passeren).

Wat een fantastisch gebruik van Streetview!

Ik zie trouwens dat het een merkloze klok is. Misschien bestaat er wel een prijsverschil tussen kwaliteitsklokken en merkloze klokken.

Dat valt te bezien. Verspreid door Schiphol hingen jaren lang een stuk of 30 van dergelijke klokken namens Rolex. Nu zijn deze al een jaar lang afgedekt omdat er regelmatig eentje verkeerd liep en er vervolgens conflict ontstond over wat de financiële/juridische betekenis was als passagiers die bij zo’n klok zitten hierdoor een vlucht missen.

Als de afwijking al een jaar 5 minuten is zitten de minuten wijzer waarschijnlijk gewoon niet op de juiste plek.

Ik heb de gemeente vorige week een melding gestuurd over deze klok, in de verwachting dat het in de onderste la zou verdwijnen omdat straatklokken geen prestigeobjecten meer zijn. Tot mijn verrassing zag ik vandaag dat de wijzerstand nu klopt, er is doortastend ingegrepen!

Het monumentale ingangsgebouw van station Haarlem bevat twee oude gevelklokken, de ene links en de andere rechts, maar gek genoeg verschilt hun stand 6 minuten. Dat is vreemd omdat het synchroniseren van klokken historisch de trots is van de spoorwegen. Op de perrons is het in orde, daar lopen de klokken precies gelijk, eens per minuut synchroniseren ze met de moederklok, als de secondewijzer bovenaan stil staat.

Ik veronderstelde even dat het verschil tussen de gevelklokken kwam doordat ze misschien stammen uit een tijd dat er dagelijks een medewerker door het station liep om alle dochterklokken gelijk te zetten met de moederklok, die een elektrisch signaal kreeg via de telegraafkabel. Het huidige verschil tussen de gevelklokken zou dan komen door het wegbezuinigen van medewerkers.

Maar bij nader inzien bleek dat de minutenwijzer van beide gevelklokken toch op precies hetzelfde moment verspringt als de perronklokken, ze worden kennelijk automatisch elke minuut gesynchroniseerd met hetzelfde elektrische signaal van de moederklok. De linker gevelklok wijst de juiste minutenstand aan, de rechter gevelklok loopt exact 6 minuten voor.

Misschien kan het synchronisatiesysteem een fout van een af en toe vertraagde minutenwijzer nooit meer corrigeren. Maar ook dat is in Haarlem niet de verklaring, want de foute rechter gevelklok loopt 6 minuten voor, niet achter.



De korte stop van de secondewijzer laat zien wanneer de minutenwijzer wacht op een synchronisatiepuls. (Afbeelding uit wikipedia)

Wanneer zijn de foto's genomen? Voor of na de recente overgang van wintertijd naar zomertijd?

Ik heb ook weer even op Google streetview gekeken.

Aangenomen dat er geen minuten tussen de opnames zaten (beide uit juni 2019) zou toen de linkerklok juist voor hebben gelopen.

Ik heb de foto's vanmiddag genomen.

Leuk dat google streetview ook weer verrassende informatie oplevert.

Ik vraag me af hoe de overgang van winter- naar zomertijd gaat en omgekeerd.

Misschien dat daar soms iets mee mis gaat, wat op de perrons snel opvalt maar op zo'n klok buiten niet zo snel.

https://m.noordhollandsdagblad.nl/cnt/d ... um=organic

Helaas kan ik het volledige artikel niet lezen, maar in 2023 is blijkbaar 1 klok weggeweest en teruggeplaatst. Dat zou de verschillen tussen JKien en Xilvo/streetview kunnen verklaren.

Hier overigens een filmpje van overgang naar zomertijd.

Gedurende ca 10 minuten tikt de minutenwijzer elke 10 seconden ipv 1x/min.
Het zou kunnen dat een gemiste puls dit gedrag veroorzaakt. Dan zou gemiste 1puls precies 6 minuten voorsprong betekenen. Maar dat is speculatie.