Spinoza's Ethica
Moderator: Rhiannon
Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
- Berichten: 1.413
Spinoza's Ethica
Ik ben net begonnen met Benedictus de Spinoza's 'Ethica' die rond 1860 door Dionijs Burger is vertaald. Spinoza zelf voltooide dit werk in 1677.
Nu is het werk van Spinoza op zich al ingewikkeld genoeg, de taal omzetten in hedendaagse taal maakt het mij nog veel lastiger.
d.m.v. dit topic hoop ik dat gebruikers met mij mee willen denken en mij verbeteren op een foute interpretaties. Wellicht voor een aantal mensen een leuke uitdaging.
De vertaling is online en gratis verkrijgbaar; Spinoza's Ethica.
Hieronder zal ik de begrippen/zinnen/woorden plaatsen waar ik of helemaal niet uitkom of over twijfel.
Nu is het werk van Spinoza op zich al ingewikkeld genoeg, de taal omzetten in hedendaagse taal maakt het mij nog veel lastiger.
d.m.v. dit topic hoop ik dat gebruikers met mij mee willen denken en mij verbeteren op een foute interpretaties. Wellicht voor een aantal mensen een leuke uitdaging.
De vertaling is online en gratis verkrijgbaar; Spinoza's Ethica.
Hieronder zal ik de begrippen/zinnen/woorden plaatsen waar ik of helemaal niet uitkom of over twijfel.
- Berichten: 1.413
Re: Spinoza's Ethica
Laat ik bij het begin beginnen, het zal eerst wel een beetje muggeziften worden, maar ga er vanuit dat het steeds makkelijker wordt:
pag 1
I. Onder oorzaak van zichzelf versta ik dat welks wezenheid het bestaan insluit, of dat, welks natuur niet anders dan bestaande kan gedacht worden.
Wezendheid; zelf had ik gedacht 'bestaan' maar dat zou in de context niet meer kloppen.
wezendheid = ontologische status?
III.Door zelfstandig wezen versta ik dat, wat in zichzelf bestaat en door zichzelf gedacht wordt; dat is dat, welks begrip geen begrip van een ander ding nodig heeft, ten einde gevormd te worden.
Kan ik 'door' gewoon opvatten als 'onder'?
pag 2
V. Door wijziging versta ik de aandoeningen van een zelfstandig wezen, of dat, wat in een ander is, waardoor het ook gedacht wordt.
aandoeningen = eigenschappen?
pag 4
Stelling I. Een zelfstandig wezen is uit zijnen aard vóór zijne aandoeningen.
Hier kom ik helemaal niet uit...
Stelling III. Van dingen die niets gemeenschappelijks hebben kan het ééne de oorzaak van het andere niet zijn.
Bewijs. Indien zij niets gemeenschappelijks hebben, kunnen zij bijgevolg (door de 5e onm. kl. waarh.) niet door middel van elkander begrepen worden, en dus (door de 4e o.k.w.) kan het ééne de oorzaak van het andere niet zijn; wat te bewijzen was (w.t.b.w.)
o.k.w. = onmiddelijk klaarblijkelijke waarheden
w.t.b.w. = wat te bewijzen was
(geheugensteuntje)
pag 6
Bewijs. Indien er meer dan één onderscheidene bestonden, moesten zij van elkander onderscheiden worden, of volgens het verschil hunne eigenschappen, of volgens het verschil hunne aandoeningen
Hier maakt Spinoza duidelijk onderscheid tussen aandoeningen en eigenschappen, aandoeningen kunnen dus geen eigenschappen zijn, wat zijn ze dan wel?
pag 1
I. Onder oorzaak van zichzelf versta ik dat welks wezenheid het bestaan insluit, of dat, welks natuur niet anders dan bestaande kan gedacht worden.
Wezendheid; zelf had ik gedacht 'bestaan' maar dat zou in de context niet meer kloppen.
wezendheid = ontologische status?
III.Door zelfstandig wezen versta ik dat, wat in zichzelf bestaat en door zichzelf gedacht wordt; dat is dat, welks begrip geen begrip van een ander ding nodig heeft, ten einde gevormd te worden.
Kan ik 'door' gewoon opvatten als 'onder'?
pag 2
V. Door wijziging versta ik de aandoeningen van een zelfstandig wezen, of dat, wat in een ander is, waardoor het ook gedacht wordt.
aandoeningen = eigenschappen?
pag 4
Stelling I. Een zelfstandig wezen is uit zijnen aard vóór zijne aandoeningen.
Hier kom ik helemaal niet uit...
Stelling III. Van dingen die niets gemeenschappelijks hebben kan het ééne de oorzaak van het andere niet zijn.
Bewijs. Indien zij niets gemeenschappelijks hebben, kunnen zij bijgevolg (door de 5e onm. kl. waarh.) niet door middel van elkander begrepen worden, en dus (door de 4e o.k.w.) kan het ééne de oorzaak van het andere niet zijn; wat te bewijzen was (w.t.b.w.)
o.k.w. = onmiddelijk klaarblijkelijke waarheden
w.t.b.w. = wat te bewijzen was
(geheugensteuntje)
pag 6
Bewijs. Indien er meer dan één onderscheidene bestonden, moesten zij van elkander onderscheiden worden, of volgens het verschil hunne eigenschappen, of volgens het verschil hunne aandoeningen
Hier maakt Spinoza duidelijk onderscheid tussen aandoeningen en eigenschappen, aandoeningen kunnen dus geen eigenschappen zijn, wat zijn ze dan wel?
- Moderator
- Berichten: 51.273
Re: Spinoza's Ethica
welks wezenheid: welks wezen, welks aard, welks wezenlijke hoedanigheid.I. Onder oorzaak van zichzelf versta ik dat welks wezenheid het bestaan insluit, of dat, welks natuur niet anders dan bestaande kan gedacht worden.
Door (te horen, te zien, te lezen)......III.Door zelfstandig wezen versta ik dat, wat in zichzelf bestaat en door zichzelf gedacht wordt; dat is dat, welks begrip geen begrip van een ander ding nodig heeft, ten einde gevormd te worden.
Kan ik 'door' gewoon opvatten als 'onder'?
dus ja, verstaan onder
http://www.bellamy.nl/hoofdstuk_xxvi.htmV. Door wijziging versta ik de aandoeningen van een zelfstandig wezen, of dat, wat in een ander is, waardoor het ook gedacht wordt.
De grondtoonvan de litteratuur van dat tijdvak was medelijden met de armen en ongelukkigenen verontwaardiging over het mislukken van het maatschappelijk stelsel in hetverbeteren van den ellendigen toestand. Het blijkt duidelijk uit die klachten,dat de zedelijke afgrijselijkheid van het schouwspel om hen heen, ten minste bijtusschenpoozen, ten volle begrepen werd door de beste menschen van dien tijd. endat het leven van eenige gevoelige en edelaardige lieden ondraaglijk werdgemaakt door de hevigheid van hunne aandoeningen.
ik ga voor "gewaarwording" (volgens Van Dale: opgewekt door bewuste uitwendige of inwendige oorzaak)Vergeet overigens niet dat we een persoon lezen die opgevoed is op het hoogtepunt van de de romantiek, waar mensen makkelijk "aangedaan", geëmotioneerd dienden te zijn. Kunnen we hier niet gewoon "emoties" lezen?
Maar dat kan ik weer iet goed rijmen met de moderne betekenis van "wijziging"
Een zelfstandig wezen is (uit de aard van het beestje)(van nature) vóór zijn emoties/gewaarwordingen?Stelling I. Een zelfstandig wezen is uit zijnen aard vóór zijne aandoeningen
ALS WIJ JE GEHOLPEN HEBBEN...
help ons dan eiwitten vouwen, en help mee ziekten als kanker en zo te bestrijden in de vrije tijd van je chip...
http://www.wetenscha...showtopic=59270
help ons dan eiwitten vouwen, en help mee ziekten als kanker en zo te bestrijden in de vrije tijd van je chip...
http://www.wetenscha...showtopic=59270
- Berichten: 1.413
Re: Spinoza's Ethica
Hoi Jan, leuk (en bedankt) dat je meedenkt...
Ik weet het niet..
Wat we in beschouwing moeten laten is dat Spinoza hier met 'zelfstandig wezen' 'God' bedoelt. Met God doelt hij op de natuur/materie.
Emotie of gewaarwording is niet een eigenschap die ik aan de natuur zou toeschrijven, maar aan de andere kant geld dit ook voor 'gedachte';
Zou het misschien mogelijk zijn dat Spinoza met 'aandoening' niet een soort van vloeiende (gedrags-) eigenschap bedoelde zoals 'emotie' ook een vloeiende eigenschap is?
Dat zou de 'wijziging' ook kloppender maken in die context.
Dus; aandoening = is eigenschap van de gedachte (gedragseigenschap) & eigenschap = eigenschap van de vaste materie (lichaamseigenschap)
(ik ben maar wat hardop aan het denken....)
Dit vond ik nog:
Slaat nog nergens op, maar ik denk dat dit vooral aan het 'vóór' ligt.
Wie o wie?
aandoening = emotie/gewaarwordingV. Door wijziging versta ik de aandoeningen van een zelfstandig wezen, of dat, wat in een ander is, waardoor het ook gedacht wordt.
Ik weet het niet..
Wat we in beschouwing moeten laten is dat Spinoza hier met 'zelfstandig wezen' 'God' bedoelt. Met God doelt hij op de natuur/materie.
Emotie of gewaarwording is niet een eigenschap die ik aan de natuur zou toeschrijven, maar aan de andere kant geld dit ook voor 'gedachte';
Met gedachte bedoelt Spinoza m.i. (en ik zie deze discussie ook al een filosofisch tintje krijgen, laten we ons daar niet te ver in door voeren) 'energie/beweging' van de natuur/vaste materie (ligchaam).II. Dat ding wordt in zijne soort bepaald genoemd, wat door iets anders van dezelfde natuur kan beperkt worden. Een ligchaam b.v. wordt bepaald genoemd, omdat wij steeds een ander, dat grooter is, denken. Zoo wordt eene gedachte door eene andere gedachte beperkt. Maar een ligchaam wordt niet beperkt door eene gedachte, nog eene gedachte door een ligchaam.
Zou het misschien mogelijk zijn dat Spinoza met 'aandoening' niet een soort van vloeiende (gedrags-) eigenschap bedoelde zoals 'emotie' ook een vloeiende eigenschap is?
Dat zou de 'wijziging' ook kloppender maken in die context.
Dus; aandoening = is eigenschap van de gedachte (gedragseigenschap) & eigenschap = eigenschap van de vaste materie (lichaamseigenschap)
(ik ben maar wat hardop aan het denken....)
Dit vond ik nog:
Vanuit deze context denk ik dat ik wel aardig in de juiste richting denk met 'gedragseigenschappen'.Spinoza maakt een verschil tussen aandoeningen
die lijdingen zijn, en aandoeningen die handelingen zijn. Er is sprake van handelen, wanneer ik
iets doe dat geheel en al uit mijn eigen aard kan worden verklaard. En er is sprake van lijden,
wanneer ik iets doe waarvan de oorzaak buiten mijzelf moet worden gezocht. http://home.hccnet.nl/goed.gesprek/Spinoza..._tolerantie.pdf
Dit zou dan worden: Een zelfstandig wezen is van nature vóór zijn gedragseigenschappen.Een zelfstandig wezen is (uit de aard van het beestje)(van nature) zijn emoties/gewaarwordingen?
Slaat nog nergens op, maar ik denk dat dit vooral aan het 'vóór' ligt.
Wie o wie?
- Berichten: 341
Re: Spinoza's Ethica
Ik heb het idee dat Spinoza op iets anders doelt:
voorbeeld: een mens in zijn volledige zijn is het object; de aandoeningen zouden dan kunnen zijn:
- een ziekte
- een psychische aandoening
- een dikke buik
- een kunstbeen
- ontzettend lang haar of nagels
twijfelpuntje:
- een kledingstuk (het gaat immers om de volledige staat van zijn)
- Meer en vaak onrechtvaardig leed dan iemand verdiend.
- Teveel te eten of te weinig beweging
- een gebroken been
- Klaarblijkelijk is beweging niet zo veelvuldig nodig geweest ofzo..
twijfelaar is hier niet zo twijfelachtig:
- Een verkeerde habitat
Dit is absoluut ontologisch; alhoewel ik niet het idee heb dat Spinoza eigenschappen wil ontleden en dus alleen het feitelijke en volledige "zijn" overblijft. Het alles wat datgene inhoudt.I. Onder oorzaak van zichzelf versta ik dat welks wezenheid het bestaan insluit, of dat, welks natuur niet anders dan bestaande kan gedacht worden.
Datgene wat door een het te beschrijven "object" aangenomen kan worden, maar niet van nature aanwezig is.V. Door wijziging versta ik de aandoeningen van een zelfstandig wezen, of dat, wat in een ander is, waardoor het ook gedacht wordt.
voorbeeld: een mens in zijn volledige zijn is het object; de aandoeningen zouden dan kunnen zijn:
- een ziekte
- een psychische aandoening
- een dikke buik
- een kunstbeen
- ontzettend lang haar of nagels
twijfelpuntje:
- een kledingstuk (het gaat immers om de volledige staat van zijn)
Het object moet al uit zijn natuurlijke staat van zijn geweest zijn voordat het op die wijze uit zijn staat van zijn gehaald kon worden. Wederom het voorbeeld van de mens hanterend en met dezelfde voorbeelden wil ik de fase voordat deze aandoeningen konden ontstaan weergeven:Stelling I. Een zelfstandig wezen is uit zijnen aard vóór zijne aandoeningen.
- Meer en vaak onrechtvaardig leed dan iemand verdiend.
- Teveel te eten of te weinig beweging
- een gebroken been
- Klaarblijkelijk is beweging niet zo veelvuldig nodig geweest ofzo..
twijfelaar is hier niet zo twijfelachtig:
- Een verkeerde habitat
Het woord gedachte wordt bedoeld als precies dat wat jij zegt jdr: de ruimste zin van het woord. Hij slaat de spijker op zijn kop, maar hij heeft het hier echter wel mis met deze woorden:II. Dat ding wordt in zijne soort bepaald genoemd, wat door iets anders van dezelfde natuur kan beperkt worden. Een ligchaam b.v. wordt bepaald genoemd, omdat wij steeds een ander, dat grooter is, denken. Zoo wordt eene gedachte door eene andere gedachte beperkt. Maar een ligchaam wordt niet beperkt door eene gedachte, nog eene gedachte door een ligchaam.
Heb je voldoende kennis van de psychologie om te snappen waar hij op doelt en waarom hij het in dit geval mis heeft?Maar een ligchaam wordt niet beperkt door eene gedachte, nog eene gedachte door een lichaam
It is a miracle that curiosity survives formal education.
~Albert Einstein
~Albert Einstein
- Berichten: 6.716
Re: Spinoza's Ethica
Ik wil niet vervelend doen of zo, maar deze Engelse vertaling begrijp ik een stuk beter: http://arthurwendover.com/arthurs/spinoza/ethic10.html .
DEFINITIONS.
I. By that which is self-caused, I mean that of which the
essence involves existence, or that of which the nature is only
conceivable as existent.
II. A thing is called finite after its kind, when it can be
limited by another thing of the same nature ; for instance, a
body is called finite because we always conceive another greater
body. So, also, a thought is limited by another thought, but a
body is not limited by thought, nor a thought by body.
III. By substance, I mean that which is in itself, and is
conceived through itself : in other words, that of which a
conception can be formed independently of any other conception.
IV. By attribute, I mean that which the intellect perceives as
constituting the essence of substance.
V. By mode, I mean the modifications1 of substance, or that
which exists in, and is conceived through, something other than
itself.
VI. By God, I mean a being absolutely infinite-that is, a
substance consisting in infinite attributes, of which each
expresses eternal and infinite essentiality.
Explanation-I say absolutely infinite, not infinite after its
kind : for, of a thing infinite only after its kind, infinite
attributes may be denied ; but that which is absolutely infinite,
contains in its essence whatever expresses reality, and involves
no negation.
VII. That thing is called free, which exists solely by the
necessity of its own nature, and of which the action is
determined by itself alone. On the other hand, that thing is
necessary, or rather constrained, which is determined by
something external to itself to a fixed and definite method of
existence or action.
VIII. By eternity, I mean existence itself, in so far as it is
conceived necessarily to follow solely from the definition of
that which is eternal.
Explanation-Existence of this kind is conceived as an eternal
truth, like the essence of a thing, and, therefore, cannot be
explained by means of continuance or time, though continuance may
be conceived without a beginning or end.
DEFINITIONS.
I. By that which is self-caused, I mean that of which the
essence involves existence, or that of which the nature is only
conceivable as existent.
II. A thing is called finite after its kind, when it can be
limited by another thing of the same nature ; for instance, a
body is called finite because we always conceive another greater
body. So, also, a thought is limited by another thought, but a
body is not limited by thought, nor a thought by body.
III. By substance, I mean that which is in itself, and is
conceived through itself : in other words, that of which a
conception can be formed independently of any other conception.
IV. By attribute, I mean that which the intellect perceives as
constituting the essence of substance.
V. By mode, I mean the modifications1 of substance, or that
which exists in, and is conceived through, something other than
itself.
VI. By God, I mean a being absolutely infinite-that is, a
substance consisting in infinite attributes, of which each
expresses eternal and infinite essentiality.
Explanation-I say absolutely infinite, not infinite after its
kind : for, of a thing infinite only after its kind, infinite
attributes may be denied ; but that which is absolutely infinite,
contains in its essence whatever expresses reality, and involves
no negation.
VII. That thing is called free, which exists solely by the
necessity of its own nature, and of which the action is
determined by itself alone. On the other hand, that thing is
necessary, or rather constrained, which is determined by
something external to itself to a fixed and definite method of
existence or action.
VIII. By eternity, I mean existence itself, in so far as it is
conceived necessarily to follow solely from the definition of
that which is eternal.
Explanation-Existence of this kind is conceived as an eternal
truth, like the essence of a thing, and, therefore, cannot be
explained by means of continuance or time, though continuance may
be conceived without a beginning or end.
I am not young enough to know everything - Oscar Wilde
-
- Berichten: 1
Re: Spinoza's Ethica
Er staat ook nog een vertaling van de Ethica online, op Project Gutenberg.
http://www.gutenberg.org/files/15497/15497...7-h/15497-h.htm
wordt daarI. Onder oorzaak van zichzelf versta ik dat welks wezenheid het bestaan insluit, of dat, welks natuur niet anders dan bestaande kan gedacht worden.
waarbij Aanteekening 1 "Essentia. Wezen. De eeuwige, onveranderlijke aard of natuur van iets. In de "Korte verhandeling van God, de Mensch en deszelfs welstand" zegt Spinoza: "De wezentheden van de zaaken zijn van alle Ewigheid en zullen in alle ewigheid onveranderlijk blijven".I. Onder "zijns zelfs oorzaak" versta ik datgene, welks wezen [A1] het bestaan insluit, ofwel datgene, welks aard niet anders gedacht kan worden dan als bestaande.
http://www.gutenberg.org/files/15497/15497...7-h/15497-h.htm