@ In physics I trust #186: Olivijn komt weinig voor aan het aardoppervlak? Dat is echt onzin: in Noorwegen is er bij Åheim een groeve die ~6M ton olivijngesteente (=duniet, nagenoeg pure Mg-olivijn) per jaar produceert, en dat is bij lange na niet de enige groeve noch het enige voorkomen! Dergelijke olivijn wordt gebruikt als 'foundry sand', zeg 'gieterij-zand' waarbij gesmolten metaal in zand-vormen wordt gegoten. Dat is meestal olivijnzand wegens hoge temperatuurbestendigheid alsmede vormvastheid. Olivijn is een van de belangrijkste minerale grondstoffen, en wordt wereldwijd (bv Griekenland, Turkije, Spanje, Brazilie, China, Oman) gewonnen in enorme hoeveelheden, dwz vele tientallen miljoenen tonnen per jaar.
Olivijn komt daarnaast voor in vele andere gesteenten (maar nooit samen met kwarts), vulkanisch of plutonisch (=uit de smelt), metamorf (=via reactie van detritische kwarts + dolomiet tot calciet + olivijn + CO2, vanaf ~350oC), en zelfs hydrothermaal zoals bv in de aders op Zabargad/StJohn's Island in de Rode Zee, waar naar zeggen de mooiste edelsteen-olivijnen (=peridoot) vandaan komen.
Bovendien: de meest veelvuldig voorkomende olivijn (forsteriet, Mg2SiO4) kristalliseert bij 1890oC vanuit de smelt, maar in onzuivere kalken tijdens dier metamorfose tot marmer of skarn vanaf slechts ~350oC. Alleen de veel zeldzamere fayaliet (Fe2SiO4) kristalliseert pas bij ~1250oC (wederom smelt), maar die is dus idd veel zeldzamer. Forsteriet en fayaliet zijn in alle verhoudingen mengbaar en vormen dus een zgn mengreeks, waarvan de (experimenteel bepaalde) smelttemperatuur geleidelijk terugloopt van 1890-1250oC. Nota bene: dat is dus een pure smelt van [Mg+Fe]2SiO4; aanwezigheid van andere elementen (inclusief evt fluïden) beinvloedt de smelt- annex kristallisatietemperatuur sterk.
Mvh,
Maarten
@IMBO #187: links - op zeker Spaanse aragoniet (CaCO3), meerdere vindplaatsen mogelijk. Rechts - metallische glans met rode interne reflexen duiden mogelijk op sfaleriet (ZnS) of würtziet (ZnS met een zeker Fe-gehalte).
Dr. Maarten A.T.M. Broekmans, MSc, PhD
Associate Editor at 'American Mineralogist'
Vice President International Mineralogical Association-Commission on Applied Mineralogy (IMA-CAM)
Chairman IMA-CAM subcommission 'Building Materials'
Past-President International Council for Applied Mineralogy (ICAM)
Member of the International AAR Committee 2008, 2012
___________________________________
Geological Survey of Norway
Department of Mineral Resources