steeds drogere zomers?

[Michel Uphoff]

Opmerking moderator

afgesplitst van:
http://www.wetenschapsforum.nl/index.php/topic/195996-den-haag-83-centimeter-zeespiegelstijging-met-risico-op-veel-meer/

 
 
 
Vandaag in de VK (en waarschijnlijk ook de andere landelijke bladen) een paginagrote aankondiging van Rijkswaterstaat ivm het Peilbesluit IJsselmeergebied.

 

De opening: 'Door klimaatverandering worden de zomers steeds droger.'

 

Nu is het nogal flauw om met al die nattigheid van de afgelopen weken dit in twijfel te gaan trekken, maar ik kan mij goed de jaren herinneren waarin de burger werd gemaand zuinig te doen met water vanwege langdurige zomerdroogte. Dus de weerstatistieken van het KNMI eens bezocht: klik. In bijgaand excel sheet de gegevens vanaf 1906 tot heden.
 
Hier de grafiek van de totale neerslag gedurende juni, juli en augustus (meteorologische zomer). De rode lijn is een eenvoudige lineaire trendlijn :
 

Image1.jpg (175.7 KiB) 1054 keer bekeken

 
Wat moet ik hier nu van vinden? Mis ik een belangrijk gegeven, wijkt het IJsselmeergebied zoveel af van de Bilt qua gemiddelde neerslag, moet ik extra verdamping door gestegen temperatuur (sedert 1906 ongeveer 1,5 graden volgens KNMI) in rekening brengen? Kent Waterstaat de gegevens niet en kletst ze maar wat?
 
[achterdochtmode aan] Of denkt Waterstaat met een dergelijke openingszin alvast wat mogelijke weerstand te breken (Tja, burger, Het Klimaat. Force majeure, dus niet zeuren..), en manipuleert ze ons? [/achterdochtmode]
 

Weer nederland 1906-2015.xlsx

(30.96 KiB) 216 keer gedownload

[Marko]

Denk dat je eerst eens na moet gaan wat RWS met "droogte" bedoelt. Benedengemiddelde neerslag? Benedengemiddelde totale aanvoer van water (dus inclusief rivierwater)? Lage grondwaterstand?
 
Ik vond dit document waarin staat:
 
In de zomer wordt water gebruikt voor de zoetwatervoorziening van de regio en er verdampt veel water. In droge perioden kunnen de watervoorziening van de regio en verdamping de wateraanvoer overtreffen.
 
Ik denk dat daarin je antwoord ligt: verdamping speelt een grote rol.

[Jan van de Velde]

ik kan mij goed de jaren herinneren waarin de burger werd gemaand zuinig te doen met water vanwege langdurige zomerdroogte. 

Dat horen we de laatste jaren niet meer, maar ik weet wel dat de waterleidingbedrijven de laatste decennia fors geïnvesteerd hebben in voorraden oppervlaktewater. Zelfs zover dat diverse grondwaterbronnen afgeschakeld kunnen worden en zo grondwaterdalingen beperken in grote delen van Nederland. Het zou best eens kunnen dat dat, in combinatie met breedverspreide zuinige douchekoppen en toiletstortbakken de droogte nogal héél extreem moet gaan worden willen we dat nog eens horen.
 
In hoeverre het de "drogere zomers" (of waarschijnlijk beter drogere voorjaren) bevestigt of niet durf ik niet te zeggen, maar twintig jaar geleden was er in het akkerbouwgebied waar ik woon nooit ergens een beregeningsinstallatie te bespeuren. Ik had toen zelf een tuinbouwbedrijfje en vroeg mijn akkerbouwcollega's wel eens waarom niet. Te duur t.o.v. de opbrengsten bij de incidenteel gevoelde noodzaak was het algemene antwoord.  Tijdens een fietstochtje afgelopen mei in de omgeving kon ik nergens van een polderdijk af kijken of ik had minstens twee draaiende haspelinstallaties in mijn blikveld. 
 

haspel.jpg (25.12 KiB) 1054 keer bekeken

[Benm]

Dat kan te maken hebben met verbeterd waterbeheer. In de tijd dat watertekorten een probleem waren was het waarschijnlijk tijdens die tekorten domweg niet toegestaan op die manier te beregenen. Het heeft geen zin om een installatie te bezitten die je niet mag gebruiken op het moment dat dat het hardst nodig is.

Nu de watervoorziening stabieler is kunnen ze gebruikt worden tijdens een paar weken droogte en verdienen zichzelf vermoeddelijk sneller terug. Bovendien geldt voor dit soort apparatuur dat eenmaal in bezit gebruik aantrekkelijker wordt: niet zozeer om een misoogst te voorkomen als wel om van een redelijke oogst een goede te maken met nettowinst door het inzetten van apparatuur die toch al beschikbaar is.

[Michel Uphoff]

Ik denk dat daarin je antwoord ligt: verdamping speelt een grote rol.

 
Ben daar nog niet van overtuigd. Hogere luchttemperatuur houdt ook in dat de atmosfeer meer vocht kan bevatten, en dan zijn zwaardere regenbuien te verwachten.

 
De jaarlijkse hoeveelheid neerslag is de afgelopen eeuw met ruwweg 15% procent toegenomen volgens de KNMI gegevens (zie Excel sheet eerste post).
 

Image1.jpg (96.07 KiB) 1053 keer bekeken

 
Overal lees ik: 'Nederland wordt warmer en natter'. Voorspellingen van de toename van de neerslag tot 2050 variëren van 4 tot 7%. En in dit recente artikelen van NRC wordt gesteld dat de zomers minder droog zullen zijn dan 8 jaar geleden voorspeld werd.

 
Ik denk dat het meest waarschijnlijke scenario is dat de zomers in totaal meer neerslag zullen krijgen, alhoewel de stijging in de andere seizoenen beduidend groter is. Dat valt ook op te maken uit de gegevens in het sheet. Maar wat er zomers valt, valt in een geringer aantal heftiger buien. En dan is er een opslagprobleem in het IJsselmeer. Een hoeveelheid neerslag in korte tijd kan niet geheel opgeslagen worden, en de buffers zullen gespuid moeten worden. Dan is er een voorraadprobleem gedurende de relatief langere droge tussenpozen. De zomers worden dan warmer, gemiddeld natter, met langere periodes van droogte. Kortom, wat extremer.

[Marko]

 
Ben daar nog niet van overtuigd. Hogere luchttemperatuur houdt ook in dat de atmosfeer meer vocht kan bevatten, en dan zijn zwaardere regenbuien te verwachten. 

 
Maar of die zo zwaar zijn dat ze lokaal in het IJsselmeergebied meer water dumpen dan er uit dat grote meer verdampt, daar ben ik dan weer niet van overtuigd.

[Michel Uphoff]

Wat ik er van gezien heb: Er zijn bij het KNMI 5 scenario's voorhanden:

Scenario 2050 in 4 varianten (1 of 2 graden global warming (G en W), icm. al dan niet meer oostenwind in de zomers (+).

 

G en W laten iets nattere zomers zien. Meer neerslag en wateraanvoer van de rivieren, tegengewerkt door een wat grotere verdamping.

G+ en W+ leiden tot drogere zomers omdat het minder regent in de zomer, de verdamping door de droge oostenwind toeneemt, en de rivieren minder aanvoeren dan nu.

 

Aanvoer Rijn Rijkswaterstaat 2007.jpg (29.81 KiB) 1052 keer bekeken

Bron: Rijkswaterstaat RIZA WRR

 

Scenario 2030 (zie afbeelding) zit daar wat tussenin. Er is wat meer neerslag in de zomer (+0,2%), maar dat getal verzuipt in de natuurlijke variatie (+/- 9,2%). Wel is de verdamping met +3,5% groter dan de natuurlijke variatie. Naar wat ik er van begrijp is die Makkink verdamping van een referentiegewas afgeleid, en kan niet gebruikt worden om een op een met de neerslag verrekend te worden.

KNMI klimaatscenario 2016 2045.jpg (268.05 KiB) 1052 keer bekeken

Bron: KNMI

 

De regenbuien worden wat  feller, en de natuurlijke variatie neemt toe; grilliger weer dus. Overigens geldt dit volgens veel bronnen niet alleen voor Nederland maar heel noordwest Europa.

1 mm of meer.jpg (34.85 KiB) 1052 keer bekeken

20 mm of meer.jpg (33.09 KiB) 1052 keer bekeken

Bron: Klimaatscenario's KNMI

 

Al met al toch vrij genuanceerd, en weinig basis voor de stellige uitspraak "Door klimaatverandering worden de zomers droger", die zo toch officieel door Rijkswaterstaat gecommuniceerd wordt.

 

De Ingenieur klik meldt:

 

Het IJsselmeer wordt overigens niet ongemoeid gelaten. ‘We gaan het peilbeheer zo veranderen dat er een extra waterschijf van 20 cm - inclusief het Markermeer is dat zo’n 400 miljoen kubieke meter - beschikbaar komt om de omliggende gebieden in droge perioden van water te voorzien of om verzilting door opwellend zout water tegen te gaan. Daar komen we tot 2050 mee uit.’ Die extra schijf houdt in dat het zomerpeil in het IJsselmeer wanneer er droogte zit aan te komen met 10 tot 20 cm wordt verhoogd, en gedurende droogte zo’n 10 cm extra verlaagd. ‘De gevolgen van dit flexibele peilbeheer zijn voor de omgeving te overzien.’

Slimmer en preciezer watermanagement dus, om op een te verwachten grotere grilligheid van het weer in te kunnen spelen. En natuurlijk nogal een verschil met het advies van de commissie Veerman die een aantal jaren terug vanwege de zekere droge zomers in de toekomst adviseerde het peil in de IJsselmeer met maar liefst 1,5 meter te verhogen omdat we anders in de zomer zouden verdrogen.

[Linda van Garderen]

Het Nederlands gematigte klimaat is gewend aan matig maar langdurige regen, met droogt kan ook worden bedoeld dat er zowaar geen vermindering is van totale hoeveelheid regen over een seizoen maar de tijd waarin het valt. Bij een flink tropische regenbui komt er heel veel uit de lucht vallen, vervolgens kan het drie weken droog blijven. Dit levert in totaal evenveel regen op, en toch is er nu sprake van een droogte periode.
Het watermanagement wordt aangepast op het kunnen dealen met vergroting van extremen. Veel regen en dan geen regen en dan weer veel regen.
Zowel in het nieuwse IPCC rapport, als door het KNMI word er regelmatig over deze vorm van verandering gesproken.
Misschien dat dit wat ligt schept op weinig verandering in gemiddelden, maar enorme veranderingen van dag tot dag.
Ik weet dat bijvoorbeeld Praag en Brno, in Tsjechië, zich voorbereid op deze extremen met zowel droogte als overstromingen in hetzelfde seizoen (www.czechglobe.cz) .
vult dit aan op de bovenstaande discussie?

[Benm]

Het lijkt me zeker nuttig om te kijken naar de pieken ipv de totalen. Iedere dag 1 mm meer maakt feitelijk niet zoveel uit, maar als het 30 mm per maand is die nog in 1 felle valt ook heb je qua afwatering mogelijk wel een probleem.

Je zou de wat vreemde situatie kunnen krijgen dat de zomer netto droger wordt, maar je alsnog met overstromingen te kampen krijgt omdat alles wat er valt als zeer felle buien naar beneden komt. Uiteraard is daar best mee om te gaan, al is het voor nederland dat goeddeels onder zee- en riviernivo ligt best een uitdaging omdat je actief moet gaan droogmalen, terwijl in veel landen het natuurlijke hoogteverschil een pak helpt bij afvoer van hemelwater.