Wetenschapsforum

De huidige wet op zelfverdediging stelt dat je in het kader van noodweer proportioneel geweld mag gebruiken. Stel dat iemand bij jou inbreekt en je hebt geweld gebruikt dan loop je het risisco dat de politie jou als verdachte meeneemt, samen met de inbreker.

Sommige kamerleden vinden dat dit de verkeerde procedure is. Zij pleiten er voor dat de wet zo geformuleerd moet worden dat geweld in beginsel niet strafbaar is bij zelfverdediging. Enkel wanneer de rechter-commissaris vindt dat er sprake is van buitensporig geweld zou het slachtoffer pas als verdachte kunnen worden aanzien.

Op dit moment ben je dus direct een verdachte wanneer de politie vindt dat er sprake is van disproportioneel geweld en zal je dan worden gearresteerd, deze kamerleden vinden dat zo'n slachtoffer in beginsel verhoord moet worden als getuige en dat pas na toetsing van de rechter-commissaris iemand kan worden beschouwd als een verdachte.

Het voordeel van deze wetswijziging is dat de slachtoffers die geen buitensporig geweld hebben gebruikt niet nog meer slachtoffer worden agv een potentieel traumatiserende arrestatie en alles wat hieraan vasthangt.

Het potentieel nadeel van deze wetswijziging is dat het een verkeerd signaal zou kunnen uitzenden naar de bevolking; 'het is ok wanneer je geweld gebruikt tegen een inbreker, overvaller enz.'

Het is de VVD die deze wetswijziging wil indienen. Dit naar aanleiding van deze rechtzaak waar een man veroordeeld is voor poging tot doodslag. Samengevat: Op een balkon ter hoogte van 9 meter gaf de veroordeelde het slachtoffer een eerste duw nadat deze een fles op het hoofd stuksloeg van de dader. Deze eerste duw was uit noodweer. Het slachtoffer kon zich toen nog net vastgrijpen aan een muurtje van 84cm. Het gevaar van het moment was hiermee geweken. Echter uit pure blinde woede (zoals de veroordeelde zelf heeft toegegeven) werd een tweede duw gegeven, welke resulteerde in een val van 9 m met de dood als gevolg.

Vooral het punt dat de veroordeelde uit woede handelde en niet uit angst maakt dat hij veroordeeld is. Zowel het OM als de rechtbank geven aan dat

Voor zover daarbij meer geweld is gebruikt dan voor het onder controle brengen van de situatie noodzakelijk was is de rechtbank van oordeel dat dit het onmiddellijke gevolg is geweest van de door de aanranding bij verdachte veroorzaakte heftige gemoedsbeweging.

Hieruit valt af te leiden dat als het slachtoffer bij de eerste duw al direct was gevallen (en dus dood zou zijn) er sprake zou zijn van proportioneel geweld, ook al is er sprake van ongelukkige gevolgen.

Waar het hier om gaat, is dat het geweld bij zelfverdediging dus niet alle perken te buiten gaat. Het moet noodweer zijn, en geen agressie. Dit lijkt mij niet meer dan logisch in onze rechtstaat: wij staan eigenrichting immers niet toe; we hebben daar rechters voor aangesteld.

Naar mijn mening zijn de voorstellen van de PvdA en het CDA daarom verstandiger. Zij stellen alleen voor om de procedure te veranderen. Iemand die zichzelf verdedigd pas vervolgen als na het onderzoek (dat altijd ingesteld wordt bij geweldszaken) aanwijzingen naar voren komen die aangeven dat er geen sprake is geweest van pure noodweer.

Naar mijn mening zijn de voorstellen van de PvdA en het CDA daarom verstandiger. Zij stellen alleen voor om de procedure te veranderen. Iemand die zichzelf verdedigt pas vervolgen als na het onderzoek (dat altijd ingesteld wordt bij geweldszaken) aanwijzingen naar voren komen die aangeven dat er geen sprake is geweest van pure noodweer.

Ik vind het een goed voorstel, het komt nogal laat maar beter laat dan nooit. pi.gif

De procedure veroorzaakt op dit moment juist onnodig leed dus dat moet maar eens gewijzigd worden.

Stel dat een inbreker op iemand afkomt met een mes, die ander past een polsklem/armklem toe en breekt zijn arm omdat de dader niet het mes loslaat. Het is toch van de zotten als het slachtoffer dan gearresteerd kan worden nog voordat is uitgezocht ofdat het wel of niet proportioneel geweld was?

In zo'n geval kan je er beter in beginsel van uitgaan dat het geweld proportioneel was en pas vervolgens indien zou blijken dat het geweld excessief was, ervan uitgaande dat proportioneel geweld van slachtoffers vaker voorkomt dan excessief geweld.

Ik vind dat er duidelijke voorbeelden in de wet zouden moeten staan over wat wel en niet proportioneel geweld is. Deze lijst hoeft niet uitsluitend te zijn maar kan als richtlijn dienen zodat de burgers ook weten wat wel en niet mag.

Stel dat ik de inbreker zijn arm of pols breek omdat hij een mes vastheeft en hij mij daarmee bedreigt, is dat nog proportioneel geweld? Ik vind van wel, het is dan de enige manier waarop ik mijn veiligheid kan waarborgen.

Het gaat er dan maar net om hoe jij zijn pols breekt. Schop je eerst het mes uit zijn hand (en is daarmee dus het gevaar geweken) en daarna breek je nog eens zijn pols, dan is het excessief en komt het waarschijnlijk ook voort uit woede. Als jij echter zijn pols breekt op het moment dat hij het mes nog vast heeft (en de dreiging dus nog aanwezig is), dan is het zelfverdediging met een nadelig resultaat voor de aanvaller. Dat hoeft naar mijn mening inderdaad niet bestraft te worden.

De cruciale vraag lijkt mij ofdat ook elke rechter daar zo over denkt.

De rechter is namelijk degeen die uiteindelijk moet interpreteren wat wel en niet proportioneel is, daarom zou ik graag een lijstje zien in de wet van wat in ieder geval proportioneel is. Dan ben je niet afhankelijk van de subjectieve opvattingen van een individuele rechter (die uiteraard net zo feilbaar is als alle andere mensen ).

De wet stelt:

1. Niet strafbaar is hij die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.

2. Niet strafbaar is de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging, indien zij het onmiddellijk gevolg is geweest van een hevige gemoedsbeweging, door de aanranding veroorzaakt. .

(wetboek van strafrecht, boek I, titel III, artikel 41)

Zie ook de commentaren bij het wetboek van strafrecht, pagina 293 onder 3.

Ger schreef:De wet stelt:

1. Niet strafbaar is hij die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.

2. Niet strafbaar is de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging, indien zij het onmiddellijk gevolg is geweest van een hevige gemoedsbeweging, door de aanranding veroorzaakt. .

(wetboek van strafrecht, boek I, titel III, artikel 41)

Zie ook de commentaren bij het wetboek van strafrecht, pagina 293 onder 3.

Ik begrijp niet hoe de rechter in de uitspraak waarnaar verwezen wordt, gelijk kan hebben, als ik de hier aangehaalde wetstekst lees. Die tekst is glashelder en behoeft geen enkele wijziging of uitbreiding.

In de uitspraak gaat de rechter naar mijn idee ook op meer punten buiten zijn boekje. Hij laat de fundamentele psychologie geheel buiten beschouwing. Aangevallen in het eigen territorium kiezen mens en dier voor vluchten of vechten. Dat is een instinct, geen karaktereigenschap waar iets aan te doen zou zijn. Instincten kun je niet afleren. Nu heb je heel dappere mensen en dieren en ook minder dappere. De minder dappere kiezen tussen vluchten in blinde paniek of vechten in blinde woede. De meer dappere kiezen voor een tactisch ontwijken van het gevaar of gerichte, berekenende aanval. De laatse hebben meer overlevingskansen maar de baterij waarop het mechanisme werkt is in alle gevallen angst die door adrenaline wordt omgezet in woede. Op een balkon, drie hoog, is vluchten geen optie en vechten is dus noodzaak. Juist bij iemand die minder op agressief optreden is ingesteld zal dat eerder leiden tot blinde woede. De woede is noodzakelijk om over de noodzakelijke andrenaline te beschikken, zonder welke geen effectie zelfverdediging mogelijk is. Bij een inbreuk op het territorium is de inbreker altijd de initiatiefnemer tot het kwaad. Een voordeel daarvan is het verrassingseffect en een nadeel is de mindere bekendheid met het terrein. Sla je de in zijn territorium bedreigde persoon met een fles op het hoofd, een streling zal de bedoeling niet geweest zijn noch een vriendelijk klopje als amicale begroeting, dan is het voor de bedreigde persoon en voor ieder ander volstrekt duidelijk, dat de indringer de bedoeling heeft de ander te doden. De eerste klap was echter niet voldoende, dus om daadwerkelijk te doden zal een tweede klap nodig zijn. De bedreigde persoon geeft de indringer echter een duw, waardoor deze in een levensgevaarlijke positie komt. Dat is een risico wat iedere moordlustige indringer op de koop toe moet nemen. Dit risico is hij zelf aangegaan en de bewoner van dat territorium heeft er niet om gevraagd. De situatie is door de indringer aan hem opgedrongen en toevallig is deze onschuldige en in het nauw gedreven territoriumbewoner geen door en door getrainde vechtmachine die de indringer in één klap gedood zou hebben toen deze aanstalte maakte hemzelf door een klap met een fles om het leven te brengen.

Wat is blinde woede in deze? Was hij blind omdat het bloed uit zijjn verwonding hem rijkelijk in de ogen stroomde? Hoe reconstrueer je zo'n gevecht op leven en dood, waarvoor de territoriumbewoner niet gekozen heeft? In uiterste doodsangst wordt een eerste duw gegeven, maar daarmee is de bedreiging met de dood nog niet geweken. De indringer zou zich klunnen herstellen en nogmaals met een fles gaan slaan, harder, effectiever en dus bij die tweede slag dodelijk. Maar hij krijgt nog een duw.

De indringer is kennelijk niet dood, want hij doet zijn beklag bij de rechter over de onheuse manier waarop hij van de voorgenomen moord is afgehouden. Omdat de door hem bedreigde en aangevallen territoriumbewoner niet volgens het plan van de indringer is afgeslacht, maar zijn eigen dood, hoewel in volslagen paniek, heeft kunnen voorkomen, wordt hij gestraft. De rechter is duidelijk vam mening dat één van beide dood had moeten zijn en in dit geval niet de verdediger van zijn territorium maar. Het recht op doden wordt hier boven het recht op zelfverdedigeing gesteld enn voor zover ik kan nagaan is dat niet volgens de wet.

Zijn de woorden van de wet dan in code, zodat ze iets heel anders betekenen, dan een normaal mens erin lezen kan? Of kan een rechter zozeer de eigen voorkeuren en inzichten volgen dat de woorden en bedoelingen van de wet er helemaal niet toe doen?

Over de proportionaliteit:

Een slag op het hoofd met een fles kan even dodelijk zijn als de val van een hoogte van negen meter op de barre grond.

De aanvaller overleefde de eerste potentieel dodelijke duw waarvan zonder voorbereidende maatregelen van de indringer zijn val van 9 meter op de barre grond het gevolg had kunnen zijn, nadat de verdediger de eerste potentieel dodelijke klap met een fles overleefd had.

Ik heb hier momenteel een normale wijnfles van 75cl bij de hand en zoals ik het aanvoel, heeft degene, die ik daarmee krachtig - voor zover ik daartoe op mijn leeftijd nog in staat ben - op het hoofd sla, weinig kans dat te overleven.

Kennelijk is de rechter van mening dat de aanvaller aan de beurt was, om een tweede, meer definitieve doodklap uit te delen, alvorens de stervende verdediger met zijn laatste snel wegvloeidende krachten tot een tweede maar onmachtig duwtje gelegenheid had mogen krijgen. Dat je netjes om de beurt moet pogen de ander het leven te benemen, staat echter niet in de wet.

Dat de aanvaller overleeft, is goed voor de broodwinning van die rechter. Wellicht doet de indringer het vaker en dan is er weer werk aan de winkel.

Overigens, waarom wordt er geen melding gemaakt van de volgeladen hooiwagen die de indringer voor zijn eigen veilgheid onder het balkon had geplaatst?

Er staat nergens in de uitspraak dat "het bloed uit zijn verwonding hem rijkelijk in de ogen stroomde". Een volgeladen hooiwagen kom ik nergens tegen. "Een gevecht op leven en dood" is ook nogal een aanname. En wie zegt dat het een inbreker was en niet een bekende met wie hij ruzie heeft gekregen?

Je dramatiseert en insinueert van alles, doet een hoop aannames, etc. Ofwel: je trekt alles uit het verband waardoor je de eigenlijke uitspraak dus niet meer behandeld. Je kunt dan dus ook niet stellen dat de rechter buiten zijn boekje is gegaan.

Ger schreef:Er staat nergens in de uitspraak dat "het bloed uit zijn verwonding hem rijkelijk in de ogen stroomde". Een volgeladen hooiwagen kom ik nergens tegen. "Een gevecht op leven en dood" is ook nogal een aanname. En wie zegt dat het een inbreker was en niet een bekende met wie hij ruzie heeft gekregen?

Je dramatiseert en insinueert van alles, doet een hoop aannames, etc. Ofwel: je trekt alles uit het verband waardoor je de eigenlijke uitspraak dus niet meer behandeld. Je kunt dan dus ook niet stellen dat de rechter buiten zijn boekje is gegaan.

Tja, ik ben er ontzettend gelukkig mee dat ik niet voor mijn beroep aan waarheidsvinding hoef te doen, maar ik heb bij dit onderwerp wel heel serieuze vragen. Eerst even de door jou aangedragen zaak afhandelen. althams voor zover ik daartoe in staat ben. Het gaat meer om mijn idee daarover.

1. Het criterium is dat de duwer eerst met een fles op het hoofd geslagen is. Dat is een levensbedreigende aanval en die doodsdreiging werd door die eerste duw van de aangeklaagde niet opgeheven. De aanvaller werd gelanceerd en of het dan een eentraps of een modernere tweetrapslancereing betreft, doet er niet toe. De doodsdreiging moest opgeheven worden. Als er geen tweede doodklap dreigde, zou reeds de eerste duw disproportioneel want overbodig zijn geweest. Als de agressie is gestaakt kan de rechter spreken.

2. Dat in de ogen stromende bloed lijkt me logisch. Als dat niet het geval is geweest, had dat ook wel vermeld mogen worden. De omschrijving "blinde woede" is ook een betekenisloze slag in de lucht, waaraan iedereen een eigen subjectieve inhoud kan geven. Persoonlijke fantasie, want het was geen wetenschappelijk geijkte omschrijving. Dat wilde ik duidelijk maken met mijn versierende fantasietjes bij deze zaak, nadat ik de verifieerbare tegenactie als onder punt 1 aangegeven had beoordeeld als niet in strijd met de wet, tenzij de agressie reeds zou zijn gestaakt, zodat er van een verdere bedreiging geen sprake meer was. Revanche is geen zelfverdediging, nietwaar?

3. Het ergste vind ik de omissie van de rechter geen rekening te houden met de fundamentele psychologie in een ernstige stresstoestand. Dat is psychologische kennis waarvan ieder welontwikkeld mens op de hoogte is. Niet voor niets vermeld ik dat dezelfde instinctieve reflexen van mensen ook bij alle dieren worden aangetroffenn, niet alleen bij zoogdieren, maar ook bij reptielen vogels en veel insecten. Dat ligt bij ons allen genetisch vast en er is niets aan te doen. Het idee van de rechter dat iemand direct na zo'n klap op zijn hoofd nog in het door de rechter aangegeven en gewenste patroon denken kan, vind ik zonder meer absurd.

Samenvattend en ontdaan van subjectieve franje: Er ontstond een levensbedreigende situatie door de klap met die fles. Deze levensbedreigende situatie moest razendsnel worden opgeheven door de getroffen persoon en die deed instinctief wat daartoe nodig was. Uit de beschikbare gegevens blijkt niet dat er andere mogelijkheden om het eigen leven te redden - een tweede doodklap te ontgaan - voorhanden waren.

Als één al even blinde, maar wat hardere duw, proportioneel reagerend op de klap met die fles, tot een dodelijke afloop geleid zou hebben, wat zou in dit geval dan de uitkomst van de rechtsgang kunnen zijn?

Deze topic zou echter gaan over de pure zelfverdediging, dus iets anders, want het moet meer zuiver zijn: stel dat de door mij geschetste situatie met de door mij verzonnen omstandigheden en intenties, maar afgezien van dat rechtsgeding en die uitspraak, zich inderdaad in de praktijk zou voordoen. Dat is eigenlijk veel interessanter en normaler, als het om het recht op zelfverdediging gaat. Aan een uit de hand lopende ruzie, kun je volgens mij altijd wel ontkomen, door wijselijk bijtijds af te haken. Dat legt toch een smet van verwijtbaarheid op de hele zaak? Zo mogelijk mopet je situaties waarbij het op zelfverdediging aan komt uit de weg gaan. Maar dat je onvoorzien een inbreker op je weg vindt, ontloop je niet. Dat overkomt je gewoon plotseling en het kan ons allemaal overkomen. Daar kunnen we zelf niets aan doen. Het zal ons altijd verrassen, terwijl een inbreker per definitie met voorbedachte rade te werk gaat en ook op confrontaties is voorbereid.

Het initieel verwijtbaar gedrag, de aanleiding tot alles, ligt hier geheel bij de inbreker. Dan ontstaat die balkonscène met een voor de inbreker dodelijke afloop en de gewonde in rechte geschonden bewoner, die het goddank als door een wonder overleefd heeft, is even daarna geheel overstuur, maar de inbreker ligt in eeuwige rust, onaandoenlijk en ontdaan van tijdgebonden beslommeringen, 9 meter lager met een naar de maan gerichte innemende glimlach op de verkilde lippen. De crimineel is dus afdoende aan rechtmatige bestraffing ontkomen.

Op de hals van de stukgeslagen fles worden zijn vingerafdrukken niet aangetroffen, want hij droeg uiteraard beroepshalve latex handschoenen. Een gemeen scherfje van diezelfde fles wordt in de hoofdwond van de overlevende aangetroffen. De overlevende heeft het veel moeilijker dan de dode. Stel je voor dat je als levenslang vreedzaam levend mens ineens iemand gedood blijkt te hebben. Daar moet je mee leren leven. Dat is vast geen fijn idee.

Even later wordt de rechtmatig op de plaats delict aanwezige overlevende aangeklaagd door de nabestaanden van de beroepscrimineel, omdat ze vinden, dat er door de overlevende persoon disproportioneel geweld is gepleegd, om een simpele routine-inbraak te voorkomen. Op kundige wijze weet de advocaat van de hevig rouwende familie aannemelijk te maken, dat het goed mogelijk is geweest, dat de overlevende zichzelf met een fles op het hoofd geslagen heeft, om achteraf zijn noodlottig handelen te legitimeren. Dat is niet bewijsbaar, maar wel mogelijk en daardoor kan ook niet bewezen worden, dat de inbreker eerst geslagen heeft, hoewel er bloedspatten van de overlevende op de kleding van de dode worden aangetroffen. Die bloedspatten kunnen echter op de dode zijn gekomen, doordat de overlevende na zijn zelfverwonding nog even over het balkon naar beneden gekeken heeft. Er zijn dus twee verschillende reconstructies mogelijk, allebei even waarschijnlijk of onwaarschijnlijk, afhankelijk van de kleur der bril waardoor je naar het geval kijkt. Behalve wat over de afloop te constateren is, staat er over het verloop van de schermutseling niets vast.

Waar zal dat op uitdraaien?

Veel hangt bij zo'n schemerig beeld af van de 'psychologische' interpretatie en aangezet door hun taak tot waarheidsvinding zijn rechters, net als de meeste andere mensen op dit aardrijk en ongehinderd door enige deskundigheid daar kennelijk niet vies van. Men - de mens in het algemeen en dus ook rechters - is geneigd de onnaspeurlijke werkelijkheid aan de hand van enig persoonlijk voorstellingsvermogen dat zeer levendig en naturalistisch kan zijn, als objectieve werkelijkheid te ervaren. Vraag op 12 september 2001 aan een rechter of hij/zij zich de beelden van die andere verschrikkelijke vliegtuigramp, het neerstorten van een Israëlisch vliegtuig op de Bijlmer nog kan herinneren en hij/zij zal dit bevestigen. Ja, dat kan hij/zij zich nog levendig herinneren en het is zijn/haar eerste associatie met de vliegtuigen die de twintowers invlogen, hè? Zie? Twee keer helemaal fout in één antwoord. Niets menselijks is een rechter vreemd. Er zijn echter helemaal geen beelden van het neerstortende vliegtuig op de Bijlmer en het ongeluk lijkt ook situationeel meer op de aanslag op het Pentagon dan op de twintowers, maar alleen van vliegtuigen die de twintowers binnenvlogen kennen wij de beelden. De testvraag over de Bijlmerramp komt wel uit een officieel en bekend onderzoek. De werkelijkheidsbeleving en daarmee de waarheidsvinding is dus aan indringende, maar zich terlooops voordoende, suggestie onderhevig en wel zodanig dat men die verkeerde werkelijkheidsbeleving boven elke twijfel verheven acht.

Nochtans komen we er niet onderuit dat van doorslaggevend belang is in deze virtuele zaak of de inbreker voor zijn dood de overlevende levensbedreigend met een fles op het hoofd geslagen heeft, of dat hij reeds aan een passifistische aftocht begonnen was, elk handgemeen vermijdend, doch in versnelde weerstandsloze afdaling overgaand, door een agressieve duw van de overlevende. Naar mijn idee kom je niet verder met de afweging dat die klap met de fles niet bewezen kan worden, want dat zou weer een even onbewijsbare beschuldiging van de overlevende inhouden. Als we over de doden niets dan goeds mogen zeggen, zijn we te gauw klaar. Maar dat telt niet, hè?

O ja, die volgeladen hooiwagen stond in deze zaak nog onder het balkon van de buren. De inbreker viel dus in feite van het verkeerde balkon . **** happens anyhow anywhere anytime. Alleen het weer is altijd goed en de buren hebben hun spullen waaronder een kostbare speld, een erfstuk van pappa's opoe, in het hooi teruggevonden.

Samengevat: Op een balkon ter hoogte van 9 meter gaf de veroordeelde het slachtoffer een eerste duw nadat deze een fles op het hoofd stuksloeg van de dader. Deze eerste duw was uit noodweer. Het slachtoffer kon zich toen nog net vastgrijpen aan een muurtje van 84cm. Het gevaar van het moment was hiermee geweken. Echter uit pure blinde woede (zoals de veroordeelde zelf heeft toegegeven) werd een tweede duw gegeven, welke resulteerde in een val van 9 m met de dood als gevolg.

Er is niemand gestorven. Hij is veroordeeld voor poging tot doodslag, niet voor doodslag.

Er is niemand gestorven. Hij is veroordeeld voor poging tot doodslag, niet voor doodslag.

Heb je gelijk in, mijn fout.

@Pointer: Je blijft alles in een gechargeerde fantasiesituatie trekken, voor mij heeft het dan geen zin om het nog uit te leggen. Voor de duidelijkheid nog één keer:

1. Er was een mogelijk levensbedreigende situatie

2. De veroordeelde verdedigde zichzelf door de eerste duw

3. Het gevaar was toen geweken

4. In blinde woede (heeft de veroordeelde zelf aangegeven) gaf hij een tweede duw, met als doel hem over de rand te duwen:

de uitspraak schreef:Weliswaar was verdachte gerechtigd zich te verdedigen doch nu de gemoedsbeweging die daarbij een rol heeft gespeeld naar zijn eigen verklaring met name was ingegeven door blinde woede jegens het slachtoffer en niet zozeer door angst acht de rechtbank in het

onderhavige geval niet aannemelijk dat deze gemoedsbeweging zo onstuitbaar en dwingend was dat deze een zo excessief handelen en een zo ernstig misdrijf de verwijtbaarheid geheel kan ontnemen.

Daarvoor is hij veroordeeld. Daar kun je het al dan niet mee eens zijn op basis van de door jou genoemde "fundamentele psychologie in een ernstige stresstoestand" maar ik heb dan eerlijk gezegd meer vertrouwen in een rechtbank en in de verklaring van de verdachte zelf.

Nu is het zo dat er volgens de huidige procedures bij een geconstateerde geweldsituatie altijd wordt onderzocht of het excessief geweld is geweest of dat er sprake is van proportioneel noodweer. In eerste instantie is de geweldpleger verdacht. Daarbij heeft het OM er in deze zaak voor gepleit "dat verdachte zal worden ontslagen van rechtsvervolging op grond van noodweerexces". Min of meer volgens jouw redenering dus. De rechtbank is het daar niet mee eens, omdat, zoals gezegd, de tweede duw een poging tot doodslag inhield en geen noodweer.

Het voorstel de VVD is om niet meer standaard te onderzoeken of het gebruikte geweld bij zelfverdeding proportioneel is geweest, pas als er een aanklacht wordt ingediend en er voldoende aanwijzingen voor zijn. Het CDA en PvdA komen met een iets ander voorstel: wel altijd de situatie onderzoeken, maar uitgaan van een noodweersituatie en niet van excessief geweld.

En die laatste twee alinea's is waar dit topic uiteindelijk om draait.

Als je overvallen wordt of er is een inbreker in je huis, dan is de dader toch de eerste die op jou agressie pleegt. Hij heeft tenslotte de keuze, je niet te overvallen of niet in te breken. Hij heeft de tijd gehad zijn misdaad voor te bereiden. Jij daarentegen bent op een overwacht moment gepakt. Je krijgt de tijd niet om alles eens rustig te overwegen. Of je nu handeld uit schrik of woede, dat doet er toch niet toe. Voor mij ligt alle verantwoordelijkheid bij de gene die de misdaad pleegt. Als je die dan om zeep helpt, dan doe je de maatschappij een plezier. Die komt niet na korte tijd vrij om opnieuw iemand te beroven, te verkrachten of te vermoorden. Soms maakt de wetgeving rare sprongen. Eens was er een postbode overvallen, en die heeft de dader over de leuning van de brug gezwierd. Die vent was dood en de postbode ging vrijuit, wat in mijn ogen helemaal terecht was.

Je kunt dat soort dingen niet legaliseren als je het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (pdf) respecteert. Eenieder heeft recht op een eerlijk proces door de rechterlijke macht (artikel 6). Jij en ik horen daar niet bij, de postbode hoort daar niet bij, degene die een inbreker tegenkomt hoort daar ook niet bij. En zelfs als een rechter een inbreker tegenkomt, dan nog mag die hem niet in elkaar slaan: de inbreker moet een eerlijk proces krijgen. En de uitkomst van dat eerlijke proces kan nooit een pak slaag (artikel 3) of de doodstraf (artikel 2) zijn.

Ger schreef:[..]

@Pointer: Je blijft alles in een gechargeerde fantasiesituatie trekken, voor mij heeft het dan geen zin om het nog uit te leggen.

De aangehaalde zaak is ondeugdelijk, omdat er kardinale fouten gemaakt zijn t.a.v. de waarheidsvinding. Door de hele zaak schemert vanuit de achtergrond de kinderlijke gedachte door: “dit hoef ik niet te weten, want dat heb ik niet gehad.”

In de eerste plaats betreft dat de manipulatie van de werkelijkheidsbeleving met de term “blinde woede”. De rechter had deze woorden van de beklaagde moeten negeren, omdat deze staande uitdrukking niet wetenschappelijk te ijken is. Er bestaan alleen onderling verschillende subjectieve betekenissen van, die nergens op slaan. Een dichter kan er wel iets mee, maar een rechter - als het goed is - niet.

In de tweede plaats wordt er achteloos voorbijgegaan aan de klap met de fles en dat blijkt uit het feit dat hierover geen gedetailleerde gegevens beschikbaar zijn hoewel die gegevens cruciaal zijn, omdat eventueel daaruit - zonder fantasie - de conclusie getrokken zou kúnnen worden dat de aanklager een weloverwogen poging tot zelfdoding - zich laten doden - deed, dan wel met zorgvuldig overleg besloot de ander te doden, waarbij hij jammerlijk faalde.

In de derde plaats wordt voorbijgegaan aan laakbare betrokkenheid bij een gierend uit de klauw lopende ruzie. De oorzaak is niet los te zien van het gevolg en dient derhalve meegewogen te worden.

In de vierde plaats wordt stilzwijgend voorbijgegaan aan de vastgestelde poging tot doodslag door de aanklager zelf. Deze heeft kennelijk een license to kill.

De beschuldiging aan het adres van beklaagde - poging tot doodslag - is ernstig genoeg om de hele zaak met de grootst mogelijke zorgvuldigheid te behandelen en dat is kennelijk niet gebeurd of ons worden belangrijke feitelijke gegevens onthouden, waardoor de zaak een absurde schijnvertoning wordt, waarmee de discussie over het recht op zelfverdediging niet is gediend.

Deze natte-vingerzaak mist voorafgaand deugdelijk onderzoek en dat kan men door de vingers zien als er geen aanleiding is zo’n onderzoek uit te voeren terwijl dat nog kan. Wat niet door de vingers gezien mag worden, is, dat bij gebrek aan verifieerbare gegevens er maar een slag geslagen wordt naar wat men zich kan voorstellen op grond van obscure middeleeuwse percepties. Men dient onderscheid te maken tussen wat bruikbaar is voor de dichter en wat bruikbaar is voor de rechter. De rechter graait gerieflijk in mijn gereedschapskist. Daar heb ik geen goed woord voor over.

"Ger" schreef:Voor de duidelijkheid nog één keer:

1. Er was een mogelijk levensbedreigende situatie

2. De veroordeelde verdedigde zichzelf door de eerste duw

3. Het gevaar was toen geweken

4. In blinde woede (heeft de veroordeelde zelf aangegeven) gaf hij een tweede duw, met als doel hem over de rand te duwen:

de uitspraak:

Weliswaar was verdachte gerechtigd zich te verdedigen doch nu de gemoedsbeweging die daarbij een rol heeft gespeeld naar zijn eigen verklaring met name was ingegeven door blinde woede jegens het slachtoffer en niet zozeer door angst acht de rechtbank in het onderhavige geval niet aannemelijk dat deze gemoedsbeweging zo onstuitbaar en dwingend was dat deze een zo excessief handelen en een zo ernstig misdrijf de verwijtbaarheid geheel kan ontnemen.

Daarvoor is hij veroordeeld. Daar kun je het al dan niet mee eens zijn op basis van de door jou genoemde "fundamentele psychologie in een ernstige stresstoestand" maar ik heb dan eerlijk gezegd meer vertrouwen in een rechtbank en in de verklaring van de verdachte zelf.

Kinderlijk vertrouwen – middeleeuwse devotie – in “ik hoef dit niet te weten, want dat heb ik niet gehad” is op zichzelf bij deze beschuldiging al een aantasting van de integriteit van de beklaagde. Beklaagde is absoluut niet in staat te beoordelen, wat er in zijn hoofd gebeurt tijdens een situatie van hevige stress en toch wordt zijn gebruik van een staande uitdrukking, met ambigue obscure betekenis, aangewend als een wetenschappelijk betrouwbare analyse van zijn psychische toestand op het moment van handelen, die, los van een overweging naar oorzaak en gevolg, beoordeeld wordt.

Dit is een vaststelling, geen eigen mening van die gruwelijk eigenwijze Pointer. Als het op meningsvorming aankomt, hebben we bij deze zaak slechts twee opties: de rechter is dom of de rechter is kwaadwillig.

Tja, ik zou het graag anders zien, maar dat kan niet en dat leg ik dus "even" uit.

Het is natuurlijk niet vreemd om het punt waar alles om draait nader onder de loep te nemen; de “blinde woede”. Op zichzelf is wat men in de volksmond als woede benoemd al heel onbestemd. Het is eigenlijk één woord met talloze betekenissen, zoals Eskimo’s voor het ene ding “sneeuw” talloze woorden hebben. Naarmate je er meer verstand van hebt, kun je er meer onderscheidende namen aan geven. Eén ding is a priori al duidelijk: ziende woede bestaat niet. Zien doe je namelijk met je ogen en niet met je woede. Alle woede is blind, net als alle liefde en alle tenen en alle handen, nieren, alles, behalve gezonde ogen en daardoor het wezen dat daar gebruik van maakt. Woede is geen wezen dat over ogen beschikt. Blinde mannen, dat kan dus wel. Dit is de rechter ontgaan.

Waarschijnlijk werd beklaagde overmand door agressieve opwinding door de klap. Dat is volkomen normaal en te voorzien. Mogelijk was de beklaagde ook blind door de klap. Indien de klap op het achterhoofd gegeven is, is dat ook volkomen normaal en te voorzien. Dit effect kan met zekerheid worden opgewekt door iemand die daartoe over de nodige deskundigheid beschikt. Van de nodige deskundigheid moet men zich niet teveel voorstellen. Het is een heel eenvoudig mechanisme, want flink uithalen naar het achterhoofd is al voldoende. Deze blindheid, doordat de hersenen het signaal van de ogen niet meer verwerken, zal de toch al ernstige stress door zo’n klap aanzienlijk verergeren. Het is dus niet zo dat de beklaagde dacht: “hij heeft mij geslagen, dus laat ik nu maar eens even in blinde woede ontsteken.”

Wat we in zo’n geval beter niet “blinde woede” kunnen noemen, is iets, wat met vrij weinig precisie kan worden opgewekt. Het werkt altijd en het werkt bij iedereen. Als zodanig is dat, wat hier “blinde woede” genoemd wordt, een stuk gereedschap, vergelijkbaar met vuur dat ontstoken wordt om een bosperceel af te branden teneinde het later te ontginnen, dat door degene die bewust met de fles slaat toegepast wordt. Vanaf dat moment, het moment van de klap, is degene die geslagen is het slachtoffer. Dit slachtoffer beschikt nog maar voor een heel klein deel over een eigen bewuste motivatie of zelfs geheel niet meer. Hoe diep de tijdelijke storing in de hersenen is, kunnen we zonder monitor niet beoordelen, maar dat die storing optreedt weten we zeker. De instincten, waardoor het handelen dan wordt gestuurd, zijn gedurende honderden miljoenen jaren voorgeprogrammeerd. De verbindingen tussen oude en nieuwe hersenfuncties zijn dan tijdelijk geheel of gedeeltelijk verbroken. De rede is uitgeschakeld. Hierbij moet men in het oog houden, dat dit teweeggebracht wordt door degene die de klap geeft. Die is, als enige, volledig verantwoordelijk voor het effect van zijn handelen.

We zijn er nog niet klaar mee, want we weten niet of de klap op het achterhoofd is gegeven en dat is ook niet het meest waarschijnlijk. Wel leren we hiervan dat een ferme klap op de schedel grote invloed heeft op wat er binnen die schedel gebeurt. Bij het effect van de blindheid is dat heel duidelijk, omdat de functie van een zintuig uitvalt en dat is helder waarneembaar. Wordt de klap van voren op het hoofd gegeven, dan schakelt men daarmee op even effectieve wijze het empathisch vermogen uit en het slachtoffer weet gedurende de stresstoestand geen onderscheid meer te maken tussen goed en kwaad. Dan is er dus sprake van een psychische verblindheid - het niet meer kunnen onderscheiden - en ook dit kan de beklaagde bedoeld hebben met zijn uitdrukking “blinde woede”. Maar wat de beklaagde bedoelt, doet er niet toe, want hij is het minst van alle mensen op aarde in staat daar iets zinnigs over te zeggen, omdat hij zich op dat moment in een situatie van ernstige stress bevond. Er is dan heel veel wat hij niet kan waarnemen, laat staan beoordelen. Reeds zonder mechanische dynamiek worden vitale jongere hersenfuncties geheel of gedeeltelijk uitgeschakeld in een ernstige stresstoestand, maar door een harde klap kan het niet anders zijn, dan dat dit in nog ernstiger mate het geval is en het slachtoffer navenant minder onderscheidingsvermogen overhoudt. Ook dan is degene die geslagen is slachtoffer en degene die geslagen heeft, is volledig verantwoordelijk voor de situatie en de gevolgen daarvan.

Het meest volledig worden de verbindingen tussen oude en nieuwe hersenfuncties verbroken indien midden op het hoofd geslagen wordt. Onze schedels zijn ietwat buigzaam en zodoende zal bij een ferme tik op het hoofd de schedel op de plek waar geslagen wordt enigszins indeuken en door de zich spreidende krachten komt de schedel elders enigszins naar buiten. Het is niet veel en het is maar even, doch doordat wij zo’n grote kop hebben is het een behoorlijk groot oppervlak dat in beweging komt en dat drukt, zuigt en trekt aan die hersenen dat het een aard heeft. Onze oudste hersenfuncties nemen in dat geval de leiding in handen, jonkies wordt de mond gesnoerd. Er is een noodsituatie en dan moet er krachtig en heel direct ingegrepen worden, zonder discussie of medezeggenschap van het jongere hersengrut. Verstandelijke overwegingen vertragen de reactiesnelheid en dat kan in een noodsituatie fataal zijn.

Als je dan volkse termen wilt gebruiken, zou dat “redeloos” of “radeloos” kunnen zijn, maar in psychologisch opzicht blijft dat straattaal, zoals in psychologisch opzicht de term “blinde woede” eigenlijk schuttingtaal van de ergste soort is. Beschrijf de psychologie van het reptielenbrein en je komt in de buurt van wat de psychologische status van een mens in een situatie van extreme stress is. De vraag, waar het hier om gaat, is dus eigenlijk: “kun je een hagedis ter verantwoording roepen als deze een vliegje vermoordt?”

Het is degene die de klap met de fles gegeven heeft, die volledig aansprakelijk is voor het teweegbrengen van deze situatie in het brein van zijn slachtoffer en tot deze conclusie moeten we komen. Of de klap van achteren, in het midden of van voren op het hoofd gegeven wordt, is, ondanks het feit dat de hersenen daar in nuance verschillend op reageren, slechts van secondair belang. Er treden in alle gevallen processen op die de rede uitschakelen als gevolg van de klap.

Daarom heb ik de veroordeling op grond van "blinde woede" volslagen adsurd genoemd.

Zo. Ik heb het dus niet over fantasietjes, maar kom met redelijke argumenten, niets nieuws trouwens, alles algemeen bekend onder het geletterde volksdeel, waardoor de uitspraak in deze zaak in een bijzonder kwaad daglicht komt te staan. Dat deze argumenten bij deze zaak geen opgeld deden, acht ik absurd en onze rechtspraak onwaardig. Er is maar één schuldige aan een poging tot doodslag aan te wijzen en dat is de aanklager, die met de fles de beklaagde op het hoofd geslagen heeft. Dit feit wordt bovendien afdoende bewezen geacht. Grijp hem en straf hem!

"Ger" schreef:Nu is het zo dat er volgens de huidige procedures bij een geconstateerde geweldsituatie altijd wordt onderzocht of het excessief geweld is geweest of dat er sprake is van proportioneel noodweer. In eerste instantie is de geweldpleger verdacht. Daarbij heeft het OM er in deze zaak voor gepleit "dat verdachte zal worden ontslagen van rechtsvervolging op grond van noodweerexces". Min of meer volgens jouw redenering dus. De rechtbank is het daar niet mee eens, omdat, zoals gezegd, de tweede duw een poging tot doodslag inhield en geen noodweer.

Het voorstel de VVD is om niet meer standaard te onderzoeken of het gebruikte geweld bij zelfverdeding proportioneel is geweest, pas als er een aanklacht wordt ingediend en er voldoende aanwijzingen voor zijn. Het CDA en PvdA komen met een iets ander voorstel: wel altijd de situatie onderzoeken, maar uitgaan van een noodweersituatie en niet van excessief geweld.

En die laatste twee alinea's is waar dit topic uiteindelijk om draait.

Mijn tweede conclusie is dat gedaagde aan zelfverdediging niet is toegekomen, omdat zijn vrije wil door de klap goeddeels of geheel was uitgeschakeld. Dan is een term als “zelfverdediging” een veel te menselijke term, alsof de menselijke rede nog zou functioneren, zoals dat door de schepper bedoeld is. M.i. is het begrip “noodweerexces” hier wél van toepassing, omdat daarbij geen onderscheid gemaakt hoeft te worden tussen door instinct gestuurd impulsgedrag of weloverwogen gedrag op grond van noodzakelijkheid daarvan. Noodweerexces kan een complex van factoren en actoren omvatten, waaronder ook impulsieve niet wilgestuurde handelingen. Instinct en rede hebben zowel samen als afzonderlijk het doel om in eerste instantie het eigen leven in stand te houden en daartoe het noodzakelijke te verrichten binnen het raam der mogelijkheden. Daarbij kan men stuiten op de term “woede” wat ook een schemerachtig woord is. In de uitspraak wordt onderscheid gemaakt tussen “woede” en “angst” met de falsificatie dat het één niet ook het ander kan zijn. Ook dat is volslagen onzinnig. Een mens kan uitsluitend door angst een held worden en daar is ook woede voor nodig. In de toestand van extreme stress is dit onderscheid der verschillende fases van hetzelfde onomkeerbare proces niet te maken. Wat eerst angst is gaat naadloos over in woede, zou je kunnen zeggen, maar bij dieper inzicht wordt duidelijk dat deze woorden tekort schieten om van dat proces een adequate beschrijving te geven. Zoals wit licht uit alle kleuren licht bestaat, elk met een andere frequentie en trillingsrichting, zo complex is ook de structuur der ontwikkelingen in ons brein bij processen die we tekortschietend angst of woede noemen. Daarbij kunnen we opmerken dat ons reptielenbrein dat “licht” polariseert terwijl onze jongere hersenen meer complexe structuren aankan zodat wij niet alleen in gepolariseerd licht door substractie van één of meer kleuren de overblijvende kleur(en) kunnen onderscheiden. Het begrip kleur is hier dus overdrachtelijk bedoeld maar in de fysiologie van het kleuren zien wordt de stelling bewezen.

Hier hoeven we echter niet dieper op in te gaan, want of je het over angst of over woede hebt, het wordt gegenereerd door het handelen van degene die met de fles slaat. Dan wordt er een puls toegediend aan een flip-flop en die kan naar vluchten of vechten omslaan waarbij een tweede flip-flop wordt aangetikt. Ik wil maar zeggen dat in tegenstelling tot het redelijk verstand de oudere hersenen erg mechanistisch en binair acteren en als dat aan de gang is, kom je er niet meer tussen en zeker niet met menselijke emoties of rede. De hagedis die een vliegje vermoordt is namelijk echt niet bang voor dat vliegje en ook niet boos op het insect. Angst en woede zijn dus impulsmomenten in delen van het spectrum die de overgang naar psychisch functioneren in een andere fase aansturen. De verschillende delen van het spectrum zijn niet gesynchroniseerd. Wanneer de storingen in het brein weer worden opgeheven – als er geen blijvende schade is aangebracht – komen diezelfde angst- en woedemomenten – op de terugweg – weer voorbij. Als de noodsituatie of een belangrijk restant daarvan nog wordt waargenomen, zet het herstel niet door en volgt er een tweede instinctieve actie, voordat het brein weer bij de rede te rade gaat. Als het zo niet werkt zouden onze voorouders reeds uitgestorven zijn voordat de homo sapiens kon ontstaan. Als het op overleven aankomt, is het instinct meestal de beste gids met de meeste ervaring.

Het punt is dat wij onze instincten kunnen beteugelen met ons verstand maar niet kunnen sturen en dat verstand wordt uitgeschakeld door de situatie van hevige stress. De hersenen zijn verder vooral bezig met stofjes aanmaken waardoor onze verdedigende en aanvallende potentie wordt gemaximaliseerd.

Wat dit laatste betreft is een knal op je knar niet de meest gunstige uitgangspositie omdat er dan ook al sprake is van een defect en de situatie is niet zelf gecreëerd. Het overkomt je. Veel effectiever is het om eerst met verstand al het nodige voorwerk te doen, de meest gunstige uitgangssituatie te creëren en vervolgens weloverwogen toe te slaan, maar dan is men volledig aansprakelijk en wat men “blinde woede” noemt, hoort daar beslist niet bij. De term “in koele bloede” past wel, omdat alle hersenfuncties intact zijn. Daardoor kunnen we bewust waarnemingen doen, strategische afwegingen maken en opeenvolgende acties plannen, zoals alle ontwikkelde zoogdieren. Dit betreft ook gedrag dat geleerd en geoefend kan worden.

Het is als een vorm van excessief geweld aan de orde bij het slaan met de fles, maar niet bij het gedrag van de aangeslagen beklaagde.

Hierboven werd door Ger gesteld: “Nu is het zo dat er volgens de huidige procedures bij een geconstateerde geweldsituatie altijd wordt onderzocht of het excessief geweld is geweest of dat er sprake is van proportioneel noodweer.”

Van enig onderzoek blijkt echter niets. Wat blijkt, is, dat er blinde aannames zijn, geloof zonder enig bewijs en dat kun je geen onderzoek noemen. Het enige wat bewezen lijkt is, dat aanklager de beklaagde trachtte te doden door hem met een fles op het hoofd te slaan en dat beklaagde in plaats van volgens plan te sterven verrassenderwijs ging duwen. Kennelijk vindt de rechter dat dit niet de bedoeling geweest kan zijn. Terecht spitst de argumentatie van Ger zich toe op “meer vertrouwen in een rechtbank” want de uitspraak is een geloofsartikel en geloof is een zeker weten – dogma – en een vast vertrouwen – devotie – zonder een spoor van bewijs. Als je geen bewijs hebt en je wilt laten leiden door het beginsel “dat hoef ik niet te weten, want dat heb ik niet gehad,” dan kun je niet anders dan gelovig vertrouwen. Dit past niet in de Romeinshumanistische traditie van ons rechtsbestel. Corrigeer dat, alstublieft, tot ons aller opluchting.

Hoe nodig het is, altijd onderzoek te plegen, zodra een geweldsituatie aan het licht treedt, blijkt uit het feit dat we essentiële gegevens over de klap met de fles hier missen. Op welk deel van het hoofd is er geslagen en hoe is er geslagen? Wat voor een fles was het, vol of leeg, hoe zwaar, rond of met hoeken? Brak de fles door de klap? Is er een wond? Als je alles van de fles weet en de wond onderzoekt, is daar heel veel uit af te leiden. Dat had allemaal direct moeten gebeuren, want als de kwetsuren zich herstellen, ben je te laat. Als ik er iets in te zeggen zou hebben, zou ik ook vergelijkend onderzoek laten doen naar hersencondities, locaal en integraal, zo snel mogelijk en vervolgens in afnemende frequentie gedurende drie dagen na het incident. Het kan zijn dat er blijvende hersenschade is aangericht, ook als er momenteel nog geen klachten zijn.

Ik ben het niet eens met het standpunt van de VVD. Dat heeft niets met politiek te maken. Ik vind het geen politieke kwestie. Het gaat mij om de zorgvuldigheid. Lui die anderen met flessen op het hoofd slaan, horen, evenals in het rond schietende types en andere bedreigende diersoorten (ook beren, wolven e.d.), niet los te lopen in onze samenleving. Dat moeten ze afleren of de beschaafde fauna moet worden aangepast door zulke elementen te isoleren. Geweldsincidenten dienen dus altijd onderzocht te worden, ongeacht of er een aanklacht is. Nu lijkt het net of ik het eens ben met het standpunt van CDA-PvdA, maar ik vraag me af wat er dan moet worden veranderd in de wet. Dat staat er toch al? Je moet uitgaan van wat er werkelijk verifieerbaar aan de hand is, alle flauwekul buiten beschouwing laten en beslissen of disproportioneel excessief geweld bewezen kan worden. Zo ja, dan straffen en zo niet, dan vrijspraak. We nemen onschuld (= noodweerexces) aan tot het tegendeel (= disproportioneel excessief geweld) bewezen is, nietwaar?

Daarbij mag niet uit het oog verloren worden, dat disproportioneel geweld door de ene partij, net als bloeden, het gevolg (onvermijdbaar vervolg) kan zijn van voorafgaand geweld door de andere partij. In dat geval moet men ervan uitgaan, dat het gepleegde gevolggeweld niet gestuurd wordt door een vrije wilsbeschikking van degene die het eerdere (initiële) geweld moest ondergaan. Integendeel. Zelfs als door het gevolggeweld de pleger van het initiële geweld omkomt, is er sprake van zelfdoding, indirect weliswaar, maar dat is ook zo bij iemand die brand sticht en zelf in die brand omkomt. Dat hoeft niet in de wet, want dit feit komt uit echte wetenschap. Zonder steun van echte wetenschap diskwalificeert het ambacht der juristen zichzelf tot gepruts. Niet leuk, want dan moet er een wet komen waarin staat dat we ons van rechters en juridische uitspraken niets moeten aantrekken. Dat is toch de bedoeling niet?

Beste Ger,wat zijn de rechten van de persoon die berooft, geslagen, verkracht of vermoord wordt ? Heb je dan niet het recht, je met alle middels daar tegen te verzetten. Niet iedereen heeft de opleiding gehad, om een persoon zonder pijn in bedwang te houden en over te leveren aan het gerecht.Ik blijf bij mijn standpunt, dat alle verantwoordelijkheid voor wat er eventueel zou kunnen gebeuren, bij de dader ligt. Als je een hond pijn doet en je wordt gebeten, dan is het toch niet de schuld van de hond. Als je het slachtoffer veroordeelt voor het gebruik van buitensporig geweld, dan ben je zeker helemaal verkeerd bezig.