Wetenschapsforum

In onze tuin hebben we een flinke vijver (zo'n 8000 liter schat ik). Daar bevinden zich, naast 40 volwassen goudvissen (en zo'n 10 jonkies, nog niet gekleurd) en zo'n 20 andere, zwarte, goudvisachtige karpers (niet plomp, maar net zo slank als goudvissen) ook een goed aantal groene kikkers. We hebben, toen we hier in de zomer van 2006 kwamen wonen, zowel de vissen als groene kikkers "geerfd". Van de vorige eigenaar hadden we begrepen dat er ooit door de eigenaar van het groenvoorzieningsbedrijf dat onze tuin in beheer had, wat groene kikkers in de vijver waren gezet.

De populatie groeit (op het oog) en de goudvissenpopulatie heeft daar blijkbaar geen funeste invloed op (in tegenstelling tot wat hier wordt beweerd).

Onlangs sprak ik een vrouw die wel graag groene kikkers in haar eigen vijver wilde, woonplaatst zo'n 20 km hiervandaan. Ze kon in de plaatselijke sloten geen kikkerdril vinden (die is altijd moeilijk te vinden, dat zie je niet zomaar). Ik zei toen dat ze, op het moment dat die bij ons uitkomt (afgelopen jaar hadden we honderden, misschien zelfs meer dan duizend kikkervisjes) wel wat kikkervisjes uit onze vijver mocht halen (die zijn laat dit jaar).

Zij antwoordde daarop door te zeggen dat dat geen zin had. Alleen dril had effect. Kikkervisjes echter zouden, eenmaal tot kikkers uitgegroeid, naar hun eigen plaats van oorsprong terugkeren (migratie). Net zoals volwassen kikkers. Ik vroeg nog voorzichtig of dat nu verschil maakte (immers, hoe kan een kikkervisje dat soort "geheugen" hebben), maar ze was heel stellig.

Ik denk dat dit onzin is. De populatie in onze vijver bezegt namelijk dat dat onzin is. Ten eerste waren, na het eerste uitzetten van volwassen kikkers, de kikkers duidelijk blijven zitten.

Ten tweede hebben die zich voortgeplant en de daaruit komende kikkervisjes daarna ook kans gezien uit de groeien tot weer jonge kikkers die zijn blijven "plakken" (ik heb dit jaar zeer kleine exemplaren voor het eerst gezellig in de zon op de vijerverrand zie zonnen).

Ten derde kan ik me niet voorstellen dat het zo werkt. Dan zouden kikkers alleen maar op bepaalde plekken te vinden zijn en nooit naar nieuwe plekken verhuizen.

Waar komt dit misverstand/sprookje (dat ik vaker heb gehoord) dan vandaan?

Amfibieën overwinteren (vnl. in bossen) en zodra het in de lente voldoende warm is "ontwaken" ze en trekken ze naar de dichtsbijzijnde poel, beek of andere waterpartij. De mannetjes, die hun trek het eerst beginnen, pikken onderweg een vrouwtje op. In die bovengenoemde waterpartij worden de eitjes bevrucht en gedeponeerd, waarna de volwassen dieren wegtrekken naar hun zomerse verblijfplaats.

Meer uitleg vind je op Wikipedia.

Amfibieën vertonen dus inderdaad trekgedrag en dat ze altijd naar hun geboortepoel terugkeren is niet helemaal een fabeltje. Ook op Wikipedia (de spelfout uit het citaat is niet van mij):

Er wordt wel eens beweerd dat amfibieën steeds terugkeren naar de poel waar ze geboren zijn. Dat is niet helemaal onzin; er zijn sudies over salamanders die aantonen dat bijna de helft tot driekwart van de populatie steeds terugkeert naar dezelfde poel[3].

Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Amfibie%C3%ABntrek

De studie die daar wordt aangehaald is:

W.G. Whitford & A.Vinegar. Homing, Survivorship, and Overwintering of Larvae in Spotted Salamanders, Ambystoma maculatum, Copeia Vol. 1966 No. 3