Cortisolwaarden

[popsy]

Beste,

onlangs moesten we in een labo een bloedonderzoek doen.

Hierbij hadden we het vrije cortisol in de uirine aangevinkt en ook het cortisolgehalte

in speeksel.

Wanneer we de resultaten kregen zagen we dat het cortisolgehalte uit de urine niet afweek van referentiewaarden, maar dat het cortisol in speeksel dan wel lichtjes verhoogd was..

Dan kon je toch niet uitgaan van het syndroom van Cushing, maar weet iemand een

verklaring voor deze lichte verhoging in speeksel?

Mvg

[Lieneve]

Hallo,

Cortisol staat onder invloed van een aantal factoren. Het cortisol niveau verschilt ook per tijdstip waarop het gemeten worden.

Maar vooral staat het onder invloed van stress. Bij een lichte vorm van stress kan de cortisol al verhoogd zijn. Een lichte verhoging is daarom geen reden voor paniek. Bij het syndroom van Cushing zal de cortisol in speeksel meer verhoogd zijn, en zal ook de waardes in urine verhoogd zijn.

[Kliche]

Wat Lieneve zegt, het tijdstip van afname is van invloed op de meetresultaten. De referentie van nachtspeeksel loopt tot 3-5 nmol/L afhankelijk van het lab. Neem je echter ochtendspeeksel af, dan loopt de referentie alweer ergens tot de 30 nmol/L. Verder kan ook inspanning, ziekte, zwangerschap en anticonceptie het cortisol doen stijgen.

Daarnaast zijn er wel een aantal pre-analytische en analytische foutbronnen waar je tegenaan kunt lopen. Fysiologische oorzaken buiten beschouwing gelaten, kan de afwijking simpelweg veroorzaakt worden door een laboratoriumfenomeen inherent aan de bepalingsmethode, of aan een pre-analytische fout, bijvoorbeeld het tijdstip van afname, de staat van de patiënt en de methode van afname.

Mogelijke foutbronnen bij de (pre-)analyse:

- Kruisreacties met cortison bij immunologische cortisolbepalingen in speeksel, door antilichamen die kruisreageren met cortison en cortisonprecursoren. Dit verschilt per 'reagens' en monster, en is in klinieken dus voornamelijk afhankelijk van de gebruikte apparatuur en de patiënten. Resultaat is vals-verhoogd.

- Vals-verhoogd/verlaagd cortisol in urine door medicatie, o.a. Prednisolon, Carbenoxolone, en fludrocortisone. Voorstaande geven volgens mij vals-verhoogde resultaten, je kunt dit terugvinden in de literatuur voor een specifieker antwoord.

- Glycirrhizinezuur uit sigaretten, hoestmiddelen/hoestdranken en voedingswaren op basis van liquorice, gewonnen uit de wortel van glycyrrhiza glabra (zoethout). Verlaagd activiteit van 11β-HSD (type 2) betrokken bij de omzetting (speeksel)cortisol <--> (speeksel)cortison. Enkele medicatie werkt ook via remming van dit enzym. Resultaten in speeksel zijn vals-verhoogd (door orale inname?)

- Speekselafname via 'stokje' (katoen, polyester) geeft verhoogde waarden t.o.v. onaangetast speeksel (link) bij immunochemische tests.

- Oraal drugsgebruik, cocaïne, thc, opiumderivaten, etc. Of dit voor nasaal gebruik ook opgaat durf ik niet te zeggen (vermoed van wel).

Verhoging van alleen het speekselcortisol, zonder verdere aanwijzingen voor afwijkingen, kan bijvoorbeeld ook worden veroorzaakt door smokkelen van de patiënt. Als je de meting daarom niet vertrouwt kan het verstandig zijn de test te herhalen, eventueel nu met een ander soort bepalingsmethode waarbij je de afname door gekwalificeerd personeel laat doen. De meest betrouwbare methode is UPLC/HPLC MS.

Hier kun je terecht voor de mogelijkheden: http://www.nvkc.nl/s...chtext=Cortisol

En UPLC/HPLC MS.