Jekels jacht: wetenschapshistorie op tv

[shimmy]

Er moet dan ten tijde van de opnames een bijna noordenwind van ca 5 m/s hebben gewaaid?

Als ik het mij goed herinner werd in de uitzending (waneer Jekel wordt geïnformeerd dat ze de kijker precies plaatsen waar ze in de vonken regen staan) gesproken over een “zuid-wester”.

[Xilvo]

Dat ding heet dan ook nog maar graad Celsius sinds 1948

Blijkbaar in sommige landen:

Celsius (eerder centigrade genoemd in onder meer het Engels en Frans),

Wikipedia

maar hier werd het blijkbaar al veel eerder gebruikt:

[Via Delpher, Rotterdamsch Nieuwsblad, 30-09-1925]

[Jan van de Velde]

ik had beter kunnen zeggen : "heet officieel graad Celsius sinds 1948"

Minnaert (1939) noemt het nog ^o
https://www.dbnl.org/tekst/minn004natu0 ... 1_0004.php

[Xilvo]

En Moll had het, zoals eerder vermeld, over 0° temperatuur. Alsof dat gradenteken een eenheid was.
Blijkbaar vond iedereen dat normaal; als wis-, natuur- en sterrenkundige en hoogleraar en rector magnificus aan de Universiteit Utrecht kun je hem niet bepaald een amateur noemen.

[Jan van de Velde]

Er moet dan ten tijde van de opnames een bijna noordenwind van ca 5 m/s hebben gewaaid?

Als ik het mij goed herinner werd in de uitzending (waneer Jekel wordt geïnformeerd dat ze de kijker precies plaatsen waar ze in de vonken regen staan) gesproken over een “zuid-wester”.

nagekeken, en dat klopt. Ik heb ook nog eens naar de kanonschoten gekeken: bij de opnames van de schoten op de Veerse Gatdam (en die schieten oost van zuidelijk) is duidelijk te zien dat de rookwolk van het schot schuin naar linksachter het kanon waait, oftewel in ruwweg in een iets oost van noordelijke richting.

veerse gatdam.jpg (40.68 KiB) 1023 keer bekeken

Inderdaad ongeveer zuid-zuidwestenwind dus
De waarnemer op de dam hoorde het geluid dus met meewind
En dan toch maar met 4700/14,2 = 331 m/s ??

[wnvl1]

Wat je ook nog hebt is dat de snelheid van de wind afhankelijk is van de hoogte. Dat betekent dat tegen de wind in het geluid afbuigt naar boven en met de wind mee naar beneden. Dat is overigens waarom geluid niet ver draagt tegen de wind in. Om die reden mag je misschien ook niet stellen dat geluid de kortste weg neemt. Al is dat moeilijk zomaar uit te rekenen.

[jkien]

Om die reden mag je misschien ook niet stellen dat geluid de kortste weg neemt. Al is dat moeilijk zomaar uit te rekenen.

Minnaert (blz 16) beschrijft de 'merkwaardige hoorbaarheid' van kanonbeschietingen op grote afstand. Op een afstand van 100 tot 300 km bereikt het geluid van kanonschoten je via een boogvormige baan in de atmosfeer, en de voortplantingstijden zijn dan 1 of 2 minuten langer dan voor een rechtlijnige voortplanting. Maar niet op een afstand van 5 km.

[Xilvo]

Meneer Jekel, wat vertel je nu voor onzin?
Een lens buigt meer licht naar je ogen zodat je ook te donkere dingen ineens wel kunt zien?

[Jan van de Velde]

Is dat zo'n onzin? Bij telescopen geldt toch wel dat "size matters" ?

[Xilvo]

Een groter objectief (zonder diafragma) zorgt voor een grotere uittreepupil, in die zin wordt die lichtsterker.
De hoeveelheid licht wordt beperkt door de pupil van het oog of de uittreepupil van de kijker, welk het kleinst is.
Hierbij aangenomen dat die min of meer samenvallen, link.

Maar het beeld wordt nooit helderder dan je met het blote oog ziet.

N.B. Voor een telescoop die een afbeelding maakt op een fotografische plaat of beeldsensor geldt wel dat groter meer licht betekent.

[wnvl1]

DIt was nu niet de beste docu. Ze leggen maar weinig uit over de werking van de telescoop. Het feit dat alles is volgebouwd is en dat het uitzicht veranderd is, daar besteden ze dan weer een kwart van de uitzending aan.

[Xilvo]

DIt was nu niet de beste docu.

Nee. Jammer.
Ik begrijp ook dat veel mensen afhaken als het te "moeilijk" wordt. Maar sommige uitleg was wel heel simplistisch en zelfs ronduit fout.
Ik ben benieuwd wat ze hadden kunnen zien waren de omstandigheden wel optimaal geweest. Het scheidend vermogen van een kijkertje met een diafragma van ca 1 cm diameter is ook niet bijzonder groot. Ik denk niet dat je details van de wijzerplaat van de klok had kunnen zien.

[jkien]

Wat krijgen we nou? We zien met eigen ogen dat de twee loden ballen niet gelijk vallen!

Jekel's jacht 37:50

[OOOVincentOOO]

Als ik reken met : \(\small h=1/2 \cdot g \cdot t^2\) dan krijg ik deze tabel:

Code: Selecteer alles

t [s]	h [m]
0	0
0.1	0.04905
0.2	0.1962
0.3	0.44145
0.4	0.7848
0.5	1.22625
0.6	1.7658
0.7	2.40345
0.8	3.1392
0.9	3.97305
1	4.905
1.1	5.93505
1.2	7.0632
1.3	8.28945
1.4	9.6138
1.5	11.03625

Klopt het als ik zeg dat \(\small 100 \ [ms]\) verschil in starttijd over circa \(\small 10 \ [m]\) vrije val dat bijna:\(\small 1.5 \ [m] \) verschil is?

Qua menselijke reflex zou ik toch zeker \(\small 10-50 \ [ms]\) verschil verwachten.

Als ik het filmpje bestudeer is de kleine bal eerder los dan de grote bal (zoals ik waarneem met beperkte fps). Maar dat is erg moeilijk te zien en kwalitatieve waarneming.

Mocht het kloppen wat ik zeg: dan had men dit ook vooraf kunnen nagaan en een startplankje met lat kunnen maken of iets dergelijks.

nb: heb gehele aflevering nog niet gezien. Meestal leuk maar die meestal sensatie/cliffhanger muziek irriteert mij.

Vrije Val.jpg (10.18 KiB) 778 keer bekeken

[jkien]

Klopt, een bal die 10 ms vroeger wordt losgelaten heeft halverwege 10 cm voorsprong. Die afwijking had vermeden kunnen worden door ze te laten vallen vanaf een plankje.