Formule voor rationele vochtbeperking

[PhilipVoets]

Dag allen,

De hoeksteen van de behandeling van (asymptomatische) hypotone hyponatriëmie is vochtrestrictie, aangezien de oorzaak een vrijwateroverschot is. Nu is er nogal eens discussie in de kliniek over hoe "streng" zo'n vochtrestrictie moet zijn. In de praktijk wordt meestal een empirische inschatting gemaakt of gebruikgemaakt van Fürst-ratio (urinekationen/plasmakationen). Het lijkt mij echter makkelijk om een rationele vochtrestrictie te berekenen. De gedachte is als volgt:

1. Er is sprake van een wateroverschot of ΔTBW (i.e, een negatief TBW-deficit), dat eenvoudig berekend kan worden (TBW-deficit = 0,5 x Gewicht x ([Na+]p/140 - 1) en er is sprake van een bepaald verschil tussen de actuele en de gewenste (meestal 140 mmol/L) plasmanatriumconcentratie, namelijk Δ[Na+]p

2. Een vochtrestrictie (VR) is per definitie minder vrijwaterintake dan de dagelijkse behoefte (DB), dus per dag ontstaat er per dag een negatieve vrijwatertoename (= vrijwaterverlies) van: VR - DB; dus stel dat iemand een vochtrestrictie van 0,5L/dag heeft en eigenlijk 2L/dag (gemiddeld) nodig heeft, dan geldt: ΔTBW/dag = 0,5 - 2 = -1,5L/dag

3. Er wordt meestal een bepaalde limiet of correctiesnelheid (CS) aangehouden om de plasmanatriumspiegel niet te snel (in ieder geval <8 mmol/L/dag) te laten stijgen, meestal wordt gemikt op 4 à 5 mmol/L/dag. Het aantal dagen dat er over deze correctie wordt gedaan is dus: Δ[Na+]p/CS, maar ook: ΔTBW/(DB - VR) (beiden negatief), dus:

Δ[Na+]p/CS = ΔTBW/(DB - VR)

VR = DB - CS x (ΔTBW/Δ[Na+]p)

Stel dat iemand een dagelijkse vrijwaterbehoefte heeft van 2L/dag, een hyponatriëmie van 125 mmol/L (dus te corrigeren: 140 - 125 = 15 mmol/L), een gewicht van 70kg, hierbij een vrijwateroverschot van 3,75L en dat je als arts de plasmanatriumspiegel met 5 mmol/L/dag wil laten stijgen, dan betekent dit:

VR = DB - CS x (ΔTBW/Δ[Na+]p) = 2 - 5 x (3,75/15) = 0,75L/dag

Stel dat geldt o.b.v. bovenstaande formule dat VR <0, dan kan met enkel vochtrestrictie (dus zonder hypertoon infuus) de gewenste correctiesnelheid niet bereikt worden en moet óf een lagere correctiesnelheid geaccepteerd worden of alsnog hypertoon infuus gestart worden.

Graag hoor ik jullie mening! Dank alvast!