Wat is het nut van sterrenkunde?

[Michel Uphoff]

Voorbeeld: Astronomen zouden van de vaste sterren dan wel de positie, kleur en helderheid mogen registreren, maar geen onderzoek mogen doen naar de spectraallijnen en bewegingscomponent van of naar de zon?

Dat zou betekenen dat er geen onderzoek gedaan mag worden naar onbekende fenomenen. Voor dat dat onderzoek is verricht, weet je immers niet wat op (korte) termijn al dan niet enige economisch nut heeft. En dan zou alleen onderzoek waarvan je tevoren weet dat er een mogelijk voordelige economische component aan kan zitten, doorgang vinden.

Als wij for argument's sake eens zouden aannemen dat in de wetenschapsgeschiedenis alleen dat onderzoek plaatsgevonden zou hebben waarvan men destijds kon vermoeden dat het enig economisch nut zou hebben, dan zou het er nu zeer beroerd voor staan met onze kennis. Alles wat wij op wetenschappelijk en technologisch gebied hebben bereikt staat op de schouders van de fundamentele wetenschap, met de astronomie als de moeder daarvan.

Natuurlijk kunnen wij op dit moment niet echt bepalen welk economisch nut het deelgebied sterrenfysica heeft. Het economisch nut van hun onderzoek konden de grote wetenschappers uit onze geschiedenis ook niet bevroeden.

[Benm]

De vraag is meer of we niet zeker weten dat het geen economisch nut heeft. Ongeacht wat we vinden, we hebben er gezien de afstand tenslotte niets aan... in ieder geval niet in de zin van dat we er grondstoffen kunnen gaan delven of iets dergelijks.

Anderzijds is de vraag wat je aan techniek ontwikkelt en vervolgens toepassing vindt in andere velden. Ik vermoed dat astronomie daarin zeker wel bijdraagt, aan optica, signaalverwerkingstechnieken en dergelijke.

[Michel Uphoff]

Ongeacht wat we vinden, we hebben er gezien de afstand tenslotte niets aan.

Dat weten we niet. Dat zouden wij alleen weten als onze kennis volledig is, en dat is ze niet. Dus is er geen reden voor enige vooringenomenheid.

Of en in welke mate (los van de spin off) er in de toekomst enig economisch nut uit het deelgebied sterrenfysica verkregen wordt valt niet te zeggen. Dat viel bij vrijwel al het fundamentele onderzoek op het moment dat het gaande was niet te zeggen.

[Bartjes]

Juist - het gaat ook niet alleen om de grondstoffen waar we inderdaad vanwege de afstand niet bij kunnen.

Het onderstaande is pure speculatie, maar laat zien dat het niet a priori onmogelijk is dat sterrenkunde economisch nut heeft:

- Het zou kunnen zijn dat sommige signalen die we uit de ruimte ontvangen speciale wiskundige eigenschappen hebben die praktisch nuttig zijn.

- Het zou kunnen zijn dat sommige fundamentele theorieën over de aard van de materie alleen op basis van gegevens uit het heelal verder kunnen worden uitgewerkt, maar dat die theorieën zodra ze er eenmaal zijn toch praktisch nut hebben.

Overigens is praktisch nut niet altijd gunstig, immers:

- Het zou kunnen zijn dat we door studie van het heelal een manier ontdekken die het maken van zeer zware bommen bijzonder eenvoudig maakt.

Ik persoonlijk beschouw de wetenschap (en de mensheid in het algemeen) daarom als een hachelijk avontuur waarbij het zo goed als onmogelijk is om te zeggen welk onderzoek op de lange termijn gunstig of ongunstig zal uitpakken.