waarom millimeter met 2 l

[Pa Pinkelman]

Vandaag deed ik de test beterspellen.nl en schreef ik millimeter met 1 l. Dat was fout want het moet met 2 l.
Wat is de logica er achter ? kilo, mini, pico en file hebben de zelfde lange i en krijgen een enkele medeklinker. Een woord als villen heeft duidelijk een korte i en krijgt daar 2 l.

[Xilvo]

Omdat het afkomstig is van het Latijnse "mille", duizend.

[Jan van de Velde]

Dat vrijwel heel Nederland het op zijn Frans uitspreekt zou reden moeten zijn het op zijn Frans te gaan spellen.
de Fransen hebben per slot van rekening begin 19e eeuw de milli centi enzovoort ingevoerd. Oorsprong is dus niet te vergelijken met willen, villen etc,

[jkien]

de Fransen hebben per slot van rekening begin 19e eeuw de milli centi enzovoort ingevoerd.

Al in 1670 was het voorvoegsel bedacht door Mouton, maar ook hij was Frans, dus ook bij hem de dubbele 'l'. Etymologisch is het ontleend aan het Latijn ('duizend passen').

[Pa Pinkelman]

Op mijn gehoor gaan werkt dus niet altijd... Er komt een hoop geschiedenis bij kijken. Taal is levend en gaat me wat boven de pet.

[HansH]

Dat het uit het grieks, latijn of Frans komt maakt de vraag natuurlijk niet anders, maar verplaatst de vraag hooguit naar een andere taal. Waarom iets met 1 of 2 letters achter elkaar geschreven moet worden is daarmee dus nog niet beantwoord. Misschien is er wel geen antwoord omdat het gewoon ooit een keuze is geweest.

[jkien]

Ja, of het uit een andere taal dan het Frans komt is zo ver weg van 1793 dat je het ook kunt weglaten.
Belangrijker is dat het voorvoegsel milli in twee stappen die dichter bij 1793 zijn kunstmatig bedacht werd, zonder natuurlijke taalontwikkeling, maar wel met andere woorden als inspiratie. Toen de makers van het metrieke stelsel in 1793 de voorvoegsels deci, centi en milli bedachten, lieten ze zich inspireren door de kunstmatige eenheden decima, centesima en millesima die Mouton in 1670 had bedacht. De naam millesima was afgeleid van de hoofdeenheid milliare die Mouton ook bedacht had. De naam milliare is denk ik geinspireerd op milliarium, de Romeinse mijlpaal, maar dat is ver weg van 1793.

[Jan van de Velde]

Punt is dat de Fransen het metrieke stelsel bedachten, en in heel Europa (behalve dat eigenwijze eiland, en zo'n uithoek als Zweden) bij wet verplicht stelden (we hadden even kortstondig een soort van voorloper van een soort van Europese Unie)

napo.png (33.62 KiB) 1807 keer bekeken

Frans was ook al eeuwenlang de voertaal van de elite hier bij ons. De Franse uitspraak bleef dus ook hangen. En dat vind ik een meer dan afdoende verklaring waarom wij hier de klinker vóór een dubbele medeklinker toch scherp uitspreken.

[jkien]

Maar is het niet zo dat de dubbele l in het Frans geen invloed heeft op de uitspraak, en in het Nederlands wel?

In het Frans klinken milli en mili (van millimètre en militaire) hetzelfde, namelijk [mili] in IPA. In het Nederlands klinken ze verschillend, namelijk [mɪli] en [mili] in IPA.

(IPA: [ɪ] kort als in wil, [ i] lang als in wiel)

1 2

[Jan van de Velde]

of het invloed heeft of niet weet ik niet, misschien is daar een grammaticaregeltje voor, maar ik weet wel dat je op z'n Frans millimètre met twee scherpe i's uitspreekt. En het kan niet anders of wij hebben dat zo van de Fransen gekopieerd.

[jkien]

Wat is een scherpe i, is dat hetzelfde als een korte i (zoals in wil/wiel)?

Als een Fransman millimètre uitspreekt klinkt het voor mij als mieliemètre, dus met lange i's: forvo.

[Rhiannon]

Millimeter wordt geschreven met een een dubbele L midden in het woord. Het komt voor dat men het met een enkele L schrijft, waarschijnlijk omdat de uitspraak van de I hier een dubbele L suggereert. Het woord komt van het Latijnse woord mille dat 'duizend' betekent. Dat wordt ook met dubbel ll geschreven.

Het woord kwam voor in het Groot Dictee der Nederlandse Taal van 2018. Zin 3 luidde: Uit de meteorologische trukendoos kwamen in juli tezamen circa 314 zonuren tevoorschijn, waartegenover een schamele 10 millimeter neerslag stond; de minuscule aardappels van dit jaar zijn er de wrange souvenirtjes van.

[physicalattraction]

In het Frans klinken milli en mili (van millimètre en militaire) hetzelfde, namelijk [mili] in IPA. In het Nederlands klinken ze verschillend, namelijk [mɪli] en [mili] in IPA.

In het Nederlands zeggen we toch ook mieliemeter? Ik hoor geen verschil tussen hoe het in Frans en hoe het in het Nederlands wordt uitgesproken, noch hoor ik verschil in het Nederlands tussen millimeter en militair.

[wnvl1]

In België spreken we de eerste i van millimeter voor zover ik weet overal kort uit. Dan is een dubbele l ook logisch.

[jkien]

Deze glosbe webpagina geeft een groot aantal in het Nederlands uitgesproken millimeter voorbeeldzinnen; klik op het speaker-ikoon. Inderdaad blijkt mijn stelling dat iedere Nederlander [mɪli] zegt niet te kloppen. Sommige sprekers zeggen [mɪli], anderen [mili]. Ik heb de indruk dat [mɪli] iets vaker voorkomt, maar misschien omdat ik bevooroordeeld ben, je hoort wat je verwacht.