De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satelliet

Moderators: Michel Uphoff, jkien

Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Reageer
Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.986

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: zo 24 mar 2024, 19:52 Welke uitgangspunten zijn niet juist en waarom?
Ze staan zo verspreid over dit inmiddels heel lange topic dat ik geen zin heb al jouw berichten erop na te lezen.
Zet ze hier maar op een rijtje. Dat maakt het ook voor anderen makkelijker te zien waar jij jouw redenatie op baseert.

Berichten: 231

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Xilvo schreef: zo 24 mar 2024, 19:56
Maarten1234 schreef: zo 24 mar 2024, 19:52 Welke uitgangspunten zijn niet juist en waarom?
Ze staan zo verspreid over dit inmiddels heel lange topic dat ik geen zin heb al jouw berichten erop na te lezen.
Zet ze hier maar op een rijtje. Dat maakt het ook voor anderen makkelijker te zien waar jij jouw redenatie op baseert.
Ik had het enkel over de laatste simpele logische en solide redenering. Niet over al de rest.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.986

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: zo 24 mar 2024, 19:58 Ik had het enkel over de laatste simpele logische en solide redenering. Niet over al de rest.
Dus de rest moeten we negeren?
OK, je schreef:
Als sinds Einstein ruimte en tijd niet meer absoluut zijn, zoals in de tijd van Newton, dan is ruimterelativiteit eveneens een feit.
Dat betekent dat elke observatie van ruimte relatief is.
Ook de observatie van expanderende ruimte.

Dat betekent dat er in het heelal geen objectieve hoeveelheid (uitgedijde) ruimte is.
"Dat betekent" volgt niet uit wat je eerder schreef. Tweemaal niet.

Hoe groot een auto lijkt hangt af van de afstand. Wat ik van de auto zie hangt van mijn positie t.o.v. die auto af. Dat betekent niet dat alles aan die auto maar relatief is, dat we niets absoluuts over die auto kunnen zeggen.
En of we iets als een afmeting nu direct kunnen meten of indirect via berekening te weten kunnen komen, die uitkomst is net zo betrouwbaar en waardevol.

Je zegt dat je een filosoof bent. Maar ook een goede filosoof moet strak en logisch kunnen redeneren.

Berichten: 1.367

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Er worden duidelijk twee zaken door elkaar gehaald. Wat de Webb telescoop en vergelijkbare instrumenten meten m.b.t. de expansie van het heelal is iets heel anders dan wat een reiziger ervaart in een ruimteschip dat haast met de snelheid van het licht beweegt.

Dat is namelijk géén expansie (of contractie) van de ruimte zoals die berekend is door o.a. de Webb telescoop. Je kunt dus de één niet met de ander vergelijken of onderbrengen in de zelfde vergelijking of verhandeling.

De Webb telescoop staat stil t.o.v. het ruimteschip en is dus niet onderhevig aan relativistische effecten. De reiziger wel.

Een extreem hoge snelheid kan de reiziger het idee geven dat het een en ander korter lijkt te worden maar ondertussen zet het heelal volkomen los daarvan uit. En daar ging het toch over? De snelheid waarmee dat gebeurt?

Berichten: 231

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Mijn gedachten even op een rijtje:

Sinds Einstein is niet enkel tijd, maar ook ruimte niet meer absoluut zoals in het Newtoniaanse wereldbeeld.

Er bestaat geen voorkeursreferentieframe voor ruimte.

Over geobserveerde en gemeten afstanden kunnen waarnemers dus verschillen van mening. Over ruimtetijdsafstanden zijn alle waarnemers het eens. Enkel wat geobserveerd en gemeten kan worden, daarover kan van mening verschild worden.

Daarom denk ik dat geobserveerde ruimte-expansie ook relativistisch zijn moet.

Omdat al het gemetene relatief is mbt afstanden.

De ruimtetijdsmaten zijn echter niet relatief. Maar die kunnen niet geobserveerd worden, noch gemeten. Ze kunnen enkel geconceptualiseerd worden. De ruimtetijd bestaat dus als concept, niet als observeerbare entiteit. Dit concept is echter meer absoluut dan de relatieve ruimte- en tijdsobservaties die we doen.

Licht in vacuum heeft theoretisch gezien absolute waarden mbt snelheid voor alle waarnemers. Alle waarnemers zijn het eens over de snelheid van het licht in vacuum, theoretisch atlhans.

Dat betekent dat voor alle waarnemers licht in vacuum theoretisch gezien dezelfde waarden heeft voor ruimte/tijd. (snelheid: afstand/tijdseenheid)

Daarom kan dit object ons volgens mij, in theorie, iets vertellen over de aard van ruimte en tijd van het universum an sich zonder waarnemers wanneer we licht als ultieme referentieframe gebruiken. Het is het bijzonder en ultiem referentieframe dat absolute (niet-relatieve) waarden oplevert over het universum op zichzelf zonder waarnemers.

Gebruikersavatar
Berichten: 2.345

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: zo 24 mar 2024, 20:22 Licht in vacuum heeft theoretisch gezien absolute waarden mbt snelheid voor alle waarnemers. Alle waarnemers zijn het eens over de snelheid van het licht in vacuum, theoretisch atlhans.
We zeggen dat de snelheid van het licht een invariant is. Ze is onafhankelijk van het referentieframe. Nu, er zijn nog invarianten zoals bvb de lading van een deeltje of de Ricci scalar (maat voor de kromming van ruimte tijd).

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.986

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: zo 24 mar 2024, 20:22 Mijn gedachten even op een rijtje:

Sinds Einstein is niet enkel tijd, maar ook ruimte niet meer absoluut zoals in het Newtoniaanse wereldbeeld.

Er bestaat geen voorkeursreferentieframe voor ruimte.

Over geobserveerde en gemeten afstanden kunnen waarnemers dus verschillen van mening. Over ruimtetijdsafstanden zijn alle waarnemers het eens. Enkel wat geobserveerd en gemeten kan worden, daarover kan van mening verschild worden.
Nee, natuurkundig onderlegde waarnemers verschillen niet van mening. Die begrijpen dat wat je waarneemt van het perspectief afhangt, net als wanneer je naar een auto kijkt. Alleen kan die auto, klassiek gezien, alleen in de 3D ruimte roteren. Sinds de relativiteitstheorieën weten we dat voorwerpen in de 4D ruimtetijd kunnen roteren. Dat is geen principieel verschil.
Ik zal niet zeggen dat de auto breder is dan lang omdat ik 'm toevallig van voren en niet van opzij zie.
Maarten1234 schreef: zo 24 mar 2024, 20:22
Daarom denk ik dat geobserveerde ruimte-expansie ook relativistisch zijn moet.

Omdat al het gemetene relatief is mbt afstanden.
Dit "daarom" komt volkomen uit de lucht vallen en volgt op geen enkele wijze uit wat je eerder schreef.
Maarten1234 schreef: zo 24 mar 2024, 20:22 De ruimtetijdsmaten zijn echter niet relatief. Maar die kunnen niet geobserveerd worden, noch gemeten. Ze kunnen enkel geconceptualiseerd worden. De ruimtetijd bestaat dus als concept, niet als observeerbare entiteit.
Heb je wel eens een lens gezien? Was die echt of slechts "geconceptualiseerd"? Waarom?

Berichten: 231

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Kijk ik ben het grotendeels eens:

Waarnemers nemen verschillende maten voor tijd en afstand.
Ze kunnen het eens zijn over de rumtetijdsmaten en ze kunnen zich ook inbeelden hoe de tijd moet zijn voor een bepaalde waarnemer gegeven zijn relatieve snelheid of de ruimtetijdskromming door massa.

Mijn punt is:

Een universum zonder waarnemers kent niet zoiets als relatieve ruimte-afstanden of tijdsverlopen.

De metriek van het blokuniversum is een gecalculeerde of geconceptualiseerde ruimtetijd, die meer absoluut is (niet-relatief) dan relatieve metingen van ruimte en tijd van waarnemers, maar niet waarneembaar of meetbaar is.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.986

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: di 26 mar 2024, 12:12 Mijn punt is:

Een universum zonder waarnemers kent niet zoiets als relatieve ruimte-afstanden of tijdsverlopen.

De metriek van het blokuniversum is een gecalculeerde of geconceptualiseerde ruimtetijd, die meer absoluut is (niet-relatief) dan relatieve metingen van ruimte en tijd van waarnemers, maar niet waarneembaar of meetbaar is.
Het is geen punt, geen waarheid, maar een stelling. Waar veel tegenin te brengen is.

Maar het lijkt me weinig meer met jouw oorspronkelijke idee te maken hebben.

Jij stelt dat de expansie van het universum slechts een soort 'gezichtsbedrog' is, dat met de relativiteitstheorie te verklaren zou zijn. Op die verklaring, op die uitleg, wacht ik nog steeds.

Berichten: 231

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

De 4D-ruimtetijd kan worden opgevat als een "blokuniversum", een idee dat voortkomt uit Einsteins theorie van de algemene relativiteitstheorie.

In dit model wordt het universum gezien als een vierdimensionale ruimtelijke structuur, waarbij tijd vergelijkbaar is met de ruimtelijke dimensies, en alle momenten in de tijd, verleden, heden en toekomst gelijktijdig bestaan.

Het is dit ruimtelijke blokuniversum dat alleen geconceptualiseerd kan worden.

In het blokuniversum is de toekomst net zo 'vast' als het verleden; beide zijn al "geschreven" en bestaan binnen de vierdimensionale ruimte.

Dit concept is abstract en kan moeilijk te bevatten zijn, aangezien onze dagelijkse ervaring van tijd sequentieel is—we ervaren tijd als stromend van het verleden naar de toekomst. Het visualiseren van het blokuniversum als een geometrische figuur, is een abstract concept in onze geest. Meer 'werkelijk' dan onze relativistische metingen van tijd en ruimte.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.986

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: di 26 mar 2024, 13:23 De 4D-ruimtetijd kan worden opgevat als een "blokuniversum", een idee dat voortkomt uit Einsteins theorie van de algemene relativiteitstheorie.

In dit model wordt het universum gezien als een vierdimensionale ruimtelijke structuur, waarbij tijd vergelijkbaar is met de ruimtelijke dimensies, en alle momenten in de tijd, verleden, heden en toekomst gelijktijdig bestaan.
Het idee ken ik. Maar "gelijktijdig" is betekenisloos als er geen tijd is.
Maarten1234 schreef: di 26 mar 2024, 13:23
Dit concept is abstract en kan moeilijk te bevatten zijn, aangezien onze dagelijkse ervaring van tijd sequentieel is—we ervaren tijd als stromend van het verleden naar de toekomst. Het visualiseren van het blokuniversum als een geometrische figuur, is een abstract concept in onze geest. Meer 'werkelijk' dan onze relativistische metingen van tijd en ruimte.
Wat is er "meer werkelijk" aan?

Overigens zie ik nog steeds niet uitgelegd waarom de expansie van het universum een illusie is of zou kunnen zijn.

Berichten: 231

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Stromanredenering: nergens zei ik dat het een illusie is.
Ik zeg alleen dat alles wat wij observeren aan ruimte relativistic is en de ruimtetijd, het block universum een abstract concept is dat meer absoluut is (niet relatief) dan onze relatieve waarnemingen van ruimte en tijd.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 9.986

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: di 26 mar 2024, 13:51 Stromanredenering: nergens zei ik dat het een illusie is.
Nee? Wat bedoel je dan met:
Verschillende waarnemers zullen daarom verschillen van mening over de mate van uitdijing van ruimte. Het heelal zelf dijt niet uit, het is onze relativistische observatie van ruimte die anders is

Berichten: 231

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Als er simultaanheid is van alle events uit het verleden, heden en misschien ook toekomst is in het blokuniversum/ruimtetijd, dan is er geen opeenvolgende volgorde van gebeurtenissen door de tijd in het blokuniversum/4D ruimtetijd. Dan is er geen tijdsduur in het blokuniversum/ruimtetijd. Dan is er daar geen tijd.

Alleen waarnemers meten tijd, en hun klok verschilt afhankelijk van hun relatieve snelheid en de massa's waar ze in de buurt komen die de ruimtetijd krommen.

Gebruikersavatar
Berichten: 4.320

Re: De James Webb telescoop bevestigt Hubble metingen uitdijing heelal en is niet in lijn met meting ESA's Planck-satell

Maarten1234 schreef: di 26 mar 2024, 15:34 Als er simultaanheid is van alle events uit het verleden, heden en misschien ook toekomst is in het blokuniversum/ruimtetijd, dan is er geen opeenvolgende volgorde van gebeurtenissen door de tijd in het blokuniversum/4D ruimtetijd. Dan is er geen tijdsduur in het blokuniversum/ruimtetijd. Dan is er daar geen tijd.

Alleen waarnemers meten tijd, en hun klok verschilt afhankelijk van hun relatieve snelheid en de massa's waar ze in de buurt komen die de ruimtetijd krommen.
Als waarnemers (je hebt nog steeds niet verteld wat je daar onder verstaat) tijd meten in een deel universum dan is er dus wel tijd.

Reageer